Ο/Η ψυχολόγος δεν «λέει» κάτι για να λύσει το πρόβλημα, δεν δίνει συνταγές ή συμβουλές. Σύμφωνα με την Μαλικιώση – Λοίζου (2011), « ο όρος “Συμβουλευτική” προέρχεται ετυμολογικά από την πρόθεση συν (με, μαζί) και το ουσιαστικό βουλή (σκέψη, απόφαση) ή το ρήμα βουλεύομαι (σκέφτομαι, κάνω σχέδια ή αποφασίζω μετά από σύσκεψη με κάποιο άλλο πρόσωπο, δηλαδή συσκέπτομαι) (Μπαμπινιώτης, 2002). Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιαδήποτε διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο βοηθιέται μέσα από τη συζήτηση να ξεκαθαρίσει σκέψεις και συναισθήματα, να ξεπεράσει δυσκολίες, και να μάθει περισσότερα για τον εαυτό του.» ( Μαλικιώση – Λοΐζου, 2011 σελ. 267).

Η επίσκεψη σε έναν Ψυχολόγο διαφέρει άρα από την επίσκεψη στον γιατρό. Στον γιατρό, εκθέτεις τα συμπτώματα που παρουσιάζει το σώμα σου, γίνεται έλεγχος και διάγνωση και ορίζεται συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή. Στον ψυχολόγο, διηγείσαι τις συναισθηματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζεις, μιλάς για τα προβλήματα στις σχέσεις σου, για συμπτώματα στο σώμα σου και ο Ψυχολόγος σε βοηθά να εξερευνήσεις τα αίτια, τι τα προκαλεί και τι τα ενδυναμώνει, να βρεις σε ποιες στιγμές και υπό ποιες συνθήκες είσαι καλά και πώς μπορείς αυτές τις συνθήκες και αυτούς τους ανθρώπους να τα ενισχύσεις, μέσα σου και γύρω σου.

Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία δεν είναι γραμμική: σύμπτωμα – θεραπεία, αλλά κυκλική, το σύμπτωμα οδηγεί σε εξερεύνηση και οι λύσεις προκύπτουν με συνεργασία του ψυχολόγου με τον θεραπευόμενο.

Οι φίλοι είναι πράγματι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ψυχικής υγείας. Έρευνες δείχνουν ότι η ύπαρξη καλών φίλων στη ζωή μας συμβάλει τα μέγιστα στην ευεξία μας (Demir, Simsek, & Procsal, 2012). Παρολαυτά, ο/η ψυχολόγος δεν αντικαθιστά τους φίλους.

Ένας ψυχοθεραπευτής «ακούει» με τελείως διαφορετικό τρόπο απ’ ότι ο φίλος. Είναι εκπαιδευμένος σε τεχνικές επικοινωνίας και ενεργητικής ακρόασης που «οδηγούν» σε πολύ πιο ουσιαστική και βαθιά κατανόηση του εαυτού. Στόχος δεν είναι να «πάμε πίσω στα παιδικά μας χρόνια». Στόχος είναι να κατανοήσουμε τι πραγματικά συμβαίνει «πίσω από» αυτό που συμβαίνει, για να μπορέσουμε να το λύσουμε, να το «θεραπεύσουμε».

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαφορά φίλου τον ψυχολόγος/ψυχοθεραπευτή ας δούμε ένα παράδειγμα. Μπορεί κάποιος/κάποια να ταλαιπωρείται από ημικρανίες που δεν έχουν ιατρική εξήγηση. Ο φίλος θα ακούσει για την κούραση από τον πόνο,για τις ιατρικές εξετάσεις, θα βοηθήσει σε πρακτικά θέματα τη στιγμή της ασθένειας, σύμφωνα με την δική του εμπειρία. Ο/η ψυχολόγος θα εξερευνήσει πότε και υπό ποιες συνθήκες έρχεται η ημικρανία αλλά επίσης θα βοηθήσει το άτομο να αναστοχαστεί συνολικά για τη ζωή του ώστε η ημικρανία ως σύμπτωμα, ως ένα «καμπανάκι» ότι κάτι δεν πάει καλά, να μην χρειάζεται πια. Επίσης, ο /η ψυχολόγος θα είναι εκεί για να μπορέσει να καθοδηγήσει το άτομο να δει και τις δύσκολες πλευρές των σχέσεων του με τον εαυτό του και με τους άλλους, μία διαδικασία στην οποία δεν είναι δυνατόν να μπούμε με τους κοντινούς μας φίλους, γιατί λογικά φοβόμαστε μήπως τους χάσουμε. Η ψυχοθεραπευτική σχέση δημιουργεί τον ασφαλή χώρο να ειπωθεί “το δύσκολο” ή “το άβολο” χωρίς να διακινδυνεύουμε την σχέση μας με τον/ την θεραπευτή/ -τρια μας, που είναι εκεί για να μας κατανοήσει.

Στην πρώτη συνάντηση ψυχολόγος και θεραπευόμενος κουβεντιάζουν ελεύθερα για οτιδήποτε απασχολεί το άτομο. Ο ψυχολόγος, με κατάλληλες ερωτήσεις, βοηθάει τον άνθρωπο με τον οποίο συνεργάζεται να εκφραστεί ελεύθερα και να απαντήσει στο κύριο ερώτημα: «Τι σας έφερε εδώ σήμερα;»

Η πρώτη συνάντηση για τον/ την θεραπευόμενο/ -νη είναι αναγνωριστική και έχει τον χώρο και τον χρόνο να εκφράσει τις σκέψεις ή τα γεγονότα που τον οδήγησαν στην διαδικασία του πρώτου ραντεβού. Επίσης, μπορεί να αντλήσει πληροφορίες από τον/την θεραπευτή/ -τρια σχετικά με την μέθοδο που χρησιμοποιεί, τις σπουδές του και την εξειδίκευσή σου. Σας ενθαρρύνουμε να είστε σε θέση να ρωτάτε τους θεραπευτές σας για την κατάρτησή τους, έτσι ώστε να είστε σε θέση να ξέρετε τί θα σας παρέχουν στην συνεργασία σας. Το πιο σημαντικό δεδομένο που θα καθορίσει την έναρξη της συνεργασίας σας είναι το πώς θα νιώσετε φεύγοντας από τον χώρο του θεραπευτή σας. Σίγουρα, μία συνάντηση δεν είναι αρκετή για να καταλάβετε αν ταιριάζετε με τον/ την θεραπευτή/ -τρια, αλλά αν νιώσετε άνεση, κατανόηση και ενδιαφέρον από τον/ την θεραπευτή/ -τρια μπορείτε να εμπιστευτείτε το ενστικτό σας και να επικοινωνήσετε για ένα επόμενο ραντεβού.

Μετά την πρώτη συνάντηση, η συνήθως σας προτείνεται να «πάρετε το χρόνο» σας για να αξιοποιήσετε αυτή την εμπειρία μέσα σας και στη συνέχεια, όποτε και αν θέλετε να τηλεφωνήσετε ξανά για το επόμενο ραντεβού που θα σημάνει την έναρξη μίας ψυχοθεραπευτικής συνεργασίας.

Η διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης ποικίλει ανάλογα με το άτομο, τα ζητήματα που φέρνει, τις ανάγκες του, τους στόχους και μπορεί να ποικίλει από λίγες συνεδρίες (έναν κύκλο 12-16 συνεδριών επικεντρωμένων σ’ένα συγκεκριμένο ζήτημα) έως 3 χρόνια.

Ο χρόνος ποικίλει καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι ξεκινούν μία ψυχοθεραπευτική διαδικασία έχοντας συγκεκριμένα ζητήματα που θέλουν να δουλέψουν, αλλά στην πορεία, καθώς εμβαθύνουν στην διαδικασία, επιθυμούν να συνεχίσουν αυτή την ωφέλιμη για τους ίδιους διαδικασία. Επίσης, καθώς η ψυχοθεραπεία συνεχίζεται, αποσκοπεί στο να προσφέρει και μία ψυχοεκπαιδευτική εμπειρία, όπου το άτομο θα καταφέρει να αποκτήσει αυτονομία και να αναγνωρίζει μόνο του τις δυσκολίες και να ξέρει ποιές μέθοδοι το βοηθούν να επανακτά την ισορροπία του. Η διαδικασία της μάθησης, όπως και κάθε άλλη αντίστοιχη διαδικασία, απαιτεί χρόνο και εξάσκηση.

Σχετικά με την διάρκεια της κάθε συνεδρίας, η εμπειρία έχει δείξει ότι μία φορά την εβδομάδα για 50 – 60 λεπτά είναι η καλύτερη συχνότητα ώστε να υπάρχει αφενός αρκετό διάστημα από τη μία συνεδρία στην άλλη για αναστοχασμό και νέο υλικό αλλά και να μην είναι πολύ «μακριά» ώστε να χάνεται η σύνδεση με τη διαδικασία, καθώς και των δύο ανθρώπων, θεραπευτή και θεραπευόμενου, μεταξύ τους.