Εισβολή και Κατοχή του ΑΝΙΜΟΥΣ
Εκτός απο την περίπτωση της προβολής, ο άνιμους μπορεί να εισβάλλει στο συνειδητό της γυναίκας. Το αποτέλεσμα τότε είναι διαφορετικό εως και καταστρεπτικό. Η εισβολή απο τον άνιμους σπρώχνει τη γυναίκα στην επιχειρηματολογία και στις αυθαίρετες γνώμες με ενα είδος διανόησης. Όταν η γυναίκα βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση αποφαίνεται- ή καλύτερα ο άνιμους μέσα απο αυτήν- για θέματα που δε τα γνωρίζει ή που τα γνωρίζει ελάχιστα και που τις περισσότερες φορές δεν έχουν καμία σχέση με τα γεγονότα. Αν ψάξει κανείς θα ανακαλύψει οτι είναι μια παραλλαγή μιας κουβέντας που άκουσε ή διάβασε κάποτε απο κάποιον σημαντικό ή εντυπωσιακό άνδρα, τον πατέρα της, τον εραστή της, τον παπά ή κάποιον με γενειάδα, επιστήμονα, συγγραφέα, φιλόσοφο ή κάποια παρόμοια αυθεντία. Παρ’ όλη όμως την έλλειψη ουσίας, η γυναίκα που κατέχεται απο τον άνιμους θα πολεμήσει όλες τις αντίθετες απόψεις, ιδιαίτερα αν προέρχονται απο άνδρα. Και συχνά όσο πιο λίγο γνωρίζει το θέμα της, τόσο πιο θετικά μιλάει για αυτό.
Πέρα απο το οτι είναι αστήρικτες οι γνώμες του άνιμους, είναι κατα κανόνα άστοχες, γιαυτό κάνουν εξω φρενών τον άνδρα. Πρόσθετα η ανδρική φύση του άνιμους κάνει τη γυναίκα να είναι επιθετική, σκληρή, πολλές φορές αμίλεικτη, και να προσπαθεί- συχνά με επιτυχία- να προκαλέσει την άνιμα των ανδρών. Η ζηλιάρα, η γκρινιάρα γυναίκα, η γυναίκα που αποζητάει πάντα την πρωτιά, την νίκη, την επιβεβαίωση, την προσοχή και τον ενδιαφέρον, η γυναίκα που πάντα έχει την τελευταία λέξη, η ικανότητα που έχει η γυναίκα να βρίσκει τα αδύνατα σημεία του άνδρα και να τα φέρνει στο φώς ή να κάνει τον άνδρα να νιώθει οτι αυτό που λέει είναι ανόητο, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα του άνιμους. Σε μερικές γυναίκες ο άνιμους εισβάλλει επεισοδιακά αλλά για μερικές άλλες είναι μια κατάσταση σχεδόν μόνιμη. Αυτές οι γυναίκες που τις έχει καταλάβει ο άνιμους, χτυπούν τους άνδρες του περιβάλλοντός τους με τον άνιμους τους, με σκοπό πάντα να επιβάλλουν τις γνώμες τους στους άλλους με όπλο τον σκέτο παραλογισμό, κι άλλες φορές χρησιμοποιώντας έντονα τον ερωτισμό τους. Αρκεί να επιτύχουν τους στόχους τους με οποιοδήποτε τίμημα. Αρνούνται να ασχοληθούν με τη βάση των επιχειρημάτων τους γιατί τότε τα επιχειρηματά τους θα έπεφταν. Μια τέτοια “αρρενωπη” γυναίκα δίνει την εντύπωση οτι έχει διανόηση, οτι έχει διαβάσει πολύ, οτι έχει “ενα μυαλό δικό της”. Στην ουσία όμως, όπως και η ίδια θα ομολογήσει σε στιγμές καθαρότητας δεν είναι αυτή που μιλάει αλλά αυτός που την κατέχει. Κι αυτός ο νούς που την κατέχει είναι ενας εριστικός νούς που πληγώνει τους πάντες γύρω του.
Μια γυναίκα που κατέχεται από τον animus αναγνωρίζεται από την έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στους ανθρώπους και στις καταστάσεις γύρω της, και από το άκριτο ξεχείλισμα από δογματικούς, αβασάνιστους ισχυρισμούς-γνώμες του animus. Μπορεί να γίνει κακόκεφη αλλά ακόμα και σε στιγμές υπερευαισθησίας δεν μπορεί να δεί οτι οι γνώμες της δε στηρίζονται σε πραγματική γνώση. Αργότερα ίσως αντιληφθεί οτι ήταν μάλλον κατηγορηματική. Αν διαθέτει συνειδητότητα, ίσως να αντιληφθεί, κοιτάζοντας προς τα πίσω, οτι απο μέσα της μιλούσε κάτι που δεν ήταν ο εαυτός της. Απο την άλλη, μπορεί να είναι τόσο ταυτισμένη με τον άνιμους που να πιστεύει οτι η φωνή του είναι δική της.
Επίσης έχει την τάση να είναι ασυνεπής, χρησιμοποιώντας το όπλο τού animus όποτε νομίζει πως αυτό θα είναι προς όφελός της, αλλά πρόθυμη να το πετάξη όταν καταλάβει ότι η μελετημένη της θηλυκότητα (μια άλλη μορφή τού animus της) θα ήταν πιο αποτελεσματική. Είναι σαν ο animus να μπαίνει στη μέση βοηθώντας την να κάνη το δικό της, συχνά αντίθετα με το πραγματικό της συμφέρον και σε βάρος των άλλων. Και φυσικά, με όλα αυτά τα δεδομένα, η αρνητική έκφραση του animus παίρνει υπερβολικές διαστάσεις. Ίσως δεν υπάρχει τίποτε πιο καταστρεπτικό από έναν animus που είναι εκτός εαυτού ή που καιροφυλακτεί για τη λεία του. Είναι άκαρδος και απάνθρωπος – ένα ρομπότ. Έχει την τάση να επαναλαμβάνη, να επιβάλη με το ζόρι μια γνώμη, ή να υπονομεύη ύπουλα. θέλει να νικάη, να κυριεύη, να κυριαρχή και να επηρεάζη, να είναι δικτατορικός· ή να δρα πλάγια σαν υπόγειος παράγοντας.
Τέτοιες γυναίκες που κατέχονται απο τον άνιμους υπόκεινται σε πανικό κατα καιρούς. Ξαφνικά λυγίζει η ανδρική στάση τους και τις κατακλίζει ενας φόβος για το τίποτα. Ξεσπούν σε δάκρυα σε σχέση με την προηγούμενη στάση τους. Αυτός ο πανικός όμως δε διαρκεί πολύ κατα κανόνα. Σύντομα ο άνιμους εμφανίζεται ξανά και αρχίζει πάλι η επιχειρηματολογία του. Και με την επιστροφή του άνιμους το καταπιεσμένο ανθρώπινο ον που είχε στιγμιαία εμφανιστεί εξαφανίζεται και πάλι. Όταν μια γυναίκα είναι ολοκληρωτικά ταυτισμένη με τον άνιμους, έχει κανείς την εντύπωση, πως οτι και να της πεί θα είναι μάταιος κόπος. Δεν υπάρχει κανείς παρών μέσα της για να δημιουργηθεί μιοα σωστή επαφή μαζί της.
Δεν θα μπορούσε κανείς να πη τίποτε σε μια γυναίκα που έχει σαν κέντρο της τον animus ή είναι ταυτισμένη μαζί του, αντιδρώντας απέναντί της, επειδή απλούστατα δεν θα άκουγε.Δεν υπάρχει κανείς μέσα της για ν’ ακούση Ή, εάν άκουγε, μπορεί να καταλάβη μόνον ό,τι ταίριαζε ή υποστήριζε αυτό που είχε ήδη σκεφθή για τον εαυτό της, αυτό στο οποίο θα μπορούσε πρόθυμα να συμφωνήση. Η απλοϊκότητά της, πάντως, θα μπορούσε μερικές φορές να την προστατέψη από τις υπονομευτικές παρατηρήσεις του animus· θα μπορούσε να την κάνη ευγενική και διακριτική. Όταν δεν μπορεί να ανταποκριθή με επιτυχία στις σχέσεις της με τους άνδρες, μερικές φορές αναζητά λεσβιακούς δεσμούς για να βρη τη συναισθηματική υποστήριξη και συγκινησιακή μετοχή που έχει ανάγκη. Εάν σε μια λεσβιακή σχέση τείνει να υιοθετήση έναν θηλυκό ρόλο, ακολουθεί τη συλλογική αντίληψη του animus για το θηλυκό στοιχείο. Σε τέτοιες περιπτώσεις ακόμη και μιά ψυχαναλυτική σχέση γίνεται τότε ένας δεσμός σαν τον λεσβιακό, χωρίς σεξουαλικό αντικειμενικό σκοπό Εάν τεινει προς τον αρσενικό ρόλο, τότε ζεί εξωτερικά τον ίδιο τον animus. (Δεν είναι πάντοτε προσκολλημένη στον έναν ή στον άλλον ρόλο· μπορεί η στάση της να κυμαίνεται ανάμεσά τους).
Αργότερα στη ζωή τα χαρακτηριστικά του άνιμους στη γυναίκα καταλαμβάνουν μόνιμα τον προσκήνιο. Η γυναίκα γίνεται απόλυτη, γρινιάρα, οξύθυμη και αυταρχική. Σταδιακά χάνει όλη τη φλόγα και την ενέργειά της και οδηγείται σε μια αξιοθρήνητη μεταμόρφωση. Συχνά, ενας άνδρας αντιλαμβάνεται απο τα πράγματα που του έχει ανοίξει ο άνιμους, οτι υπάρχουν τέτοια πλάσματα και όταν η γυναίκα αντιληφθεί τι φόνο έχει διαπράξει με την επιχειρηματολογία της στον εαυτό της κι αυτή επίσης είναι τότε έτοιμη να αναγνωρίσει οτι υπάρχουν παράξενες δυνάμεις που την οδηγούν σε ολέθρια καταστροφή.
Ασυνείδητες διαθέσεις από τον άνιμους μπορεί να είναι μία περίεργη παθητικότητα, παράλυση όλων των αισθημάτων ή μία βαθιά ανασφάλεια που οδηγεί στο τίποτα. Δυστυχώς πρόκειται για μία κατοχή του Εγώ κατά τη διάρκεια της οποίας η γυναίκα ταυτίζεται με σκέψεις και αισθήματα που νομίζει ότι προέρχονται από αυτήν ενώ πρόκειται για προσωποποιήσεις του ασυνείδητου που κυριεύουν το πνεύμα της. Μονάχα όταν σταματήσει αυτή η περίοδος της «κατοχής» διαπιστώνει με τρόμο, αλλά συνήθως αργά, ότι είπε και έκανε πραγματικά διαμετρικά αντίθετα πράγματα σε σχέση με τις σκέψεις και τα πραγματικά της αισθήματα κι ότι ήταν έρμαιο ενός παράξενου ψυχικού παράγοντα.
Εντούτοις, μεγάλο μέρος της συμπεριφοράς του animus μπορεί να είναι τώρα και μια συνειδητή γυναικεία προσπάθεια να ξεπερασθούν τα αδιέξοδα της καθημερινής ζωής. Όταν η γυναίκα έχει ασκήσει υπερβολικά τη δύναμη της θέλησής της και έχει παραβλέψει τη διάθεσή της, υποδεικνύει ότι χρειάζεται ένα διάλειμμα εσωστρέφειας. Όταν ο animus βρίσκεται στην εξουσία, προκαλεί ένα στείρο, μισοπεθαμένο αίσθημα. Καταλαμβάνοντας μια εσωστρεφή γυναίκα, την σπρώχνει προς τον εξωτερικό κόσμο πέρα από την αντοχή της, και την αφήνει με ένα αποξηραμένο αίσθημα κενού. Όταν ο animus κυβερνά, φαίνεται να υπάρχει μια ανάγκη για υπερδραστηριότητα. Υποτάσσει την κοινή λογική και το συναίσθημά της στις υποκειμενικές της ανάγκες. Σοβαρά σωματικά συμπτώματα θα παρουσιασθούν εάν ένας τέτοιος καταναγκασμός έχει διαρκέσει πάρα πολύ.
Εκτός αυτού, ο animus μπορεί να παρεμβληθή με ενοχλητικό τρόπο ανάμεσα σε κάποιο πρόσωπο και στους άλλους ανθρώπους, ανάμεσα σε κάποιον άντρα και στην ζωή γενικά. Είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίση η γυναίκα μια τέτοια κατοχή στον εαυτό της, τόσο πιο δύσκολο όσο πιο πλήρης είναι. Επομένως προσφέρει μεγάλη βοήθεια το να παρατηρή κανείς την επίδραση που έχει στους άλλους ανθρώπους, και να κρίνη από τις αντιδράσεις τους αν πιθανόν έχουν προκληθή από μιαν ασυνείδητη ταύτιση με τον animus. Αυτός ο προσανατολισμός που ξεκινάει από τους άλλους ανθρώπους είναι μια ανεκτίμητη βοήθεια στην κοπιαστική διαδικασία – που είναι συχνά πάνω από τις ατομικές δυνάμεις του καθενός – της σαφούς διάκρισης του animus, και του καθορισμού τής θέσης που του αναλογεί. Πραγματικά, νομίζω ότι χωρίς μια καλή σχέση με έναν πρόσωπο άντρα, με βάση το οποίο είναι δυνατό να προσανατολίζεται κανείς πάλι και πάλι, είναι σχεδόν αδύνατο να απελευθερωθή από το δαιμονικό αγκάλιασμα του animus. Στην κατάσταση της ταύτισης με τον animus σκεφτόμαστε, λέμε ή κάνουμε κάτι με πλήρη πεποίθηση ότι είμαστε εμείς που το κάνουμε, ενώ στην πραγματικότητα, χωρίς εμείς να το έχουμε συνειδητοποιήσει, ο animus έχει μιλήσει μέσα από εμάς.
Συχνά είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθεί η γυναίκα ότι μια σκέψη ή γνώμη έχει υπαγορευθή από τον animus και δεν είναι η προσωπική πεποίθηση της, επειδή ο animus έχει στην εξουσία του ένα είδος επιθετικής αυθεντίας και δύναμης υποβολής. Αντλεί αυτήν την αυθεντία από τη σχέση του με το συλλογικό πνεύμα, αλλά η δύναμη υποβολής που ασκεί οφείλεται στην παθητικότητα της ίδιας τής γυναίκας στη σκέψη, και την αντίστοιχη έλλειψη κριτικής ικανότητας. Τέτοιες γνώμες ή αντιλήψεις, που έρχονται συνήθως στην επιφάνεια με μεγάλη αυτοπεποίθηση, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του animus. Είναι χαρακτηριστικά επειδή, αντιστοιχώντας στην αρχή του λόγου, είναι γενικά αποδεκτές αντιλήψεις ή αλήθειες, οι οποίες, αν και μπορεί να είναι αρκετά σωστές από μόνες τους, δεν ταιριάζουν σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή δεν εκτιμούν αυτό που είναι ατομικό και ιδιαίτερο σε μιαν κατάσταση. Έτοιμες, αναντίρρητες κρίσεις αυτού του είδους εφαρμόζονται πραγματικά μόνο στα μαθηματικά, όπου δύο επί δύο είναι πάντα τέσσερα. Αλλά στην ζωή δεν εφαρμόζονται επειδή ασκούν βία, είτε στο υποκείμενο για το οποίο γίνεται λόγος ή στο πρόσωπο στο οποίο ο λόγος απευθύνεται, ή ακόμη στη γυναίκα την ίδια, που εκφέρει μιαν τελική κρίση χωρίς να πάρη υπ’ όψη της όλες τις αντιδράσεις της.
Μια γυναίκα που κατέχεται από τον υπόγειο, ανατρεπτικό animus έχει κρυφή συμπεριφορά. Υπάρχουν γυναίκες σήμερα που είναι το ίδιο ανατρεπτικές. Σε αυτές όμως ο animus δεν είναι τόσο φανερός στο σύνολό του. Γλιστρά γύρω τους με τέτοιον τρόπο, που είναι δύσκολο να τον πιάσουν. Ο animus είναι η σιδερένια γροθιά μέσα σε ένα βελούδινο γάντι. Εάν δεν εντοπισθή, μπορεί να δώση σε μια γυναίκα το αίσθημα ότι το πρόβλημα του animus έχει πολύ υπερτιμηθή, μέχρι να αρχίση να αναρωτιέται γιατί οι σχέσεις της πάνε τόσο στραβά.
Ο animus δίνει κάποιαν απλοϊκότητα στη γυναίκα, η απλοϊκότητα εμφανιζεται όταν ο animus βλάπτει τη συνειδητότητα του ατομικού εγώ, δηλαδή εμπόδιζει την ανάπτυξη. Έτσι ώστε, όταν το σύμπλεγμα ή το αρχέτυπο του animus δεν είναι με κάποιον τρόπο στην υπηρεσία του βιολογικού εγώ, η γυναίκα να κατέχεται υπερβολικά από τον animus, να ταυτίζεται δηλαδή μαζί του, και να υπάρχη σαν να ζη σε ένα κλειστό κύκλωμα. Το βιολογικό εγώ, που θα έπρεπε να κατευθύνη τα πράγματα, δεν το κάνει. Έχει αναγκασθή σε παραίτηση. Αντί γι’ αυτό, το σύμπλεγμα του αντίθετου φύλου είχε στηθή στην κορυφή τού εγώ, μη επιτρέποντας καμμιά διάκριση, μην αφήνοντας χώρο για σχέση ή διάλογο ανάμεσα στο εγώ και τον animus. Θα μπορούσε επίσης κανείς να πη ότι το εγώ έχει παρασυρθή και πιασθή από το σύμπλεγμα του animus ή ότι έχει πέσει μέσα σ’ αυτό. Οι γυναίκες που εμπλέκονται σε μιαν τέτοια κατάσταση είναι προφανές ότι πρέπει να λειτουργήσουν μέσα σ’ αυτό το κλειστό κύκλωμα, με αποτέλεσμα να στριφογυρίζουν συνεχώς μέσα στον εαυτό τους. Πιστεύω πως ο εθισμός στο οινόπνευμα και τα ναρκωτικά, πρόβλημα που συχνά συναντιέται συνδυασμένο, έχει σίγουρα σχέση με διαταραχές τής λειτουργίας του animus
Αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπισθή, αν η γυναίκα δεν αντιμετωπίσει επαρκώς το αίτημα για συνειδητότητα ή διανοητική δραστηριότητα, ο animus γίνεται αυτόνομος και αρνητικός και δουλεύει καταστρεπτικά πάνω στο άτομο το ίδιο και τις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό το γεγονός μπορεί να εξηγηθή ως εξής: αν η δυνατότητα πνευματικής λειτουργίας δεν αναληφθή από τον συνειδητό νου, η ψυχική ενέργεια που προορίζεται γι’ αυτό πέφτει στο ασυνείδητο, και εκεί ενεργοποιεί το αρχέτυπο του animus. Κάτω από την κατοχή της ενέργειας που έχει γλιστρήσει πίσω στο ασυνείδητο, η μορφή του animus γίνεται αυτόνομη, τόσο δυνατή, πραγματικά, που μπορεί να πλημμυρίση το συνειδητό εγώ, και έτσι τελικά να κυριέψη όλη την προσωπικότητα.
——————-
Συχνά ο άνιμους συμμαχεί με τη σκιά, στα όνειρα εμφανίζονται σαν παντρεμένο ζευγάρι ή ενωμένοι με κάποιον αμφίβολο δεσμό. Σαυτή την περίπτωση ο άνιμους μπορεί να γίνει δαιμονικός και η γυναίκα πέφτει θύμα του. Τότε το βαθύ ασυνείδητο γίνεται ιδιαίτερα διφορούμενο.
Μια γυναίκα που είναι υποχρεωτικά δεμένη στον δαιμονικό άνιμους, έχει καταληφθεί απο το κακό. Είναι πολύ δύσκολο να απελευθερωθει απο αυτό χωρίς τη σωστή καθοδήγηση. Εδώ, όπως και σε όλες τις συναλλαγές με το ασυνείδητο, η στάση, η σταθερότητα, η υπευθυνότητα παίζουν βασικό ρόλο. Αν στο συνειδητό της επιλέξει να διαλύσει αυτόν το δεσμό ανάμεσα στη σκιά και στον άνιμους και πάρει όλα τα πρακτικά μέτρα στην καθημερινή της ζωή, η κατάσταση στο ασυνείδητο αλλάζει σιγά σιγά. Για να γίνει αυτό δυο πράγματα είναι απαραίτητα. Είναι ανάγκη να δει τη σκιά της σε όλη της τη μαυρίλα, τον κακό της εαυτό, να την παραδεχθεί και να την αφομοιώσει οσο της είναι δυνατόν. Όταν γίνει αυτό εμφανόζονται οι θετικές όψεις της σκιάς. Ταυτόχρονα πρέπει να αποδυναμώσει τον άνιμους ,οσο είναι δυνατό και να επιμείνει στη δική της ατομικότητα αρνούμενη να ακολουθήσει τυφλά την ηγεσία του αλλά επιδιώκοντας μια σωστή σχέση μαζί του ζητώντας τη συνεργασία του. Ιδιαίτερα όταν ο άνιμους κάνει την τσουχτερή αρνητική κριτικη του που αποτελεί γνώρισμα της κατάληψης απο τον άνιμους, η γυναίκα καλά θα κάνει να εξετάσει όλα της τα λόγια αλλά και τα αισθήματά της για να δεί τι παραμέλησε στην εξωτερική της ζωή. Αν π.χ έχει παραλείψει να κάνει κάτι που θα έπρεπε να το είχε κάνει η ίδια, αν παρέλειψε να ενδηλώσει τα αισθήματά της ή αν άφησε κάτι να το κάνει κάποιος άλλος. Αυτές οι παραλείψεις τρέφουν τον άνιμους και ενισχύουν την κυριαρχία του επάνω της. Η προσεχτική εξέταση των λόγων και των έργων του άνιμους συχνά φανερώνει αυτές τις παραλείψεις. Κι αν η γυναίκα επανορθώση την παράλειψη ο άνιμους χαλαρώνει την κυριαρχία του. Μπορεί όμως να περάσουν μήνες ή χρόνια πρωτου διορθωθεί η σχέση με τον άνιμους.
Το φοβερό, καταστρεπτικό αποτέλεσμα του αρνητικού animus όταν παίρνη υπό τον έλεγχό του την προσωπικότητα, μπορεί να παρουσιασθή με την περίπτωση μιας ψυχωτικής αντίδρασης όταν μια νέα γυναίκα έχει ταυτισθή με τον animus. Όταν αρχίσει να συνέρχεται από αυτό το επεισόδιο, αν κάποιοι φίλοι την παροτρύνουν να διαβάση ένα βιβλίο με μια ιστορία σχετική με τον animus, αυτή μπορεί να αρνηθεί να τη διαβάση. Φαίνεται ότι με κάποιον τρόπο ξέρει για τί μιλάει και φοβάται να το διαβάση. Δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίση τον animus. Το βιβλίο με κάποιον τρόπο θα έφερνε στην επιφάνεια αυτούς τους συσχετισμούς, και αυτή είναι η αιτία του φόβου της γι’ αυτό. Τελικά, αυτή η εμπειρία, χάρη στον animus, μπορεί να κάνει δυνατή γι’ αυτήν μιαν αντικειμενική σχέση με τον animus, ώστε να απελευθερωθή από την κυριαρχία του. Ο animus στην περίπτωσή της είναι και φονιάς και δημιουργός. Στον διπλό του ρόλο ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξή της, και τελικά την οδηγεί σε μια πιο δημιουργική ζωή.
Τα υποκειμενικά αισθήματα που εκδηλώνονταν σε μια γυναίκα που κατεχεται από τον αρνητικό animus είναι: ανικανοποίητο, αυτολύπηση, προσβολή με το παραμικρό. Βρίσκεται σε κατάσταση εγκλωβισμού στον εαυτό της. Δεν μπορεί να δη την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι άλλοι άνθρωποι, και είναι γεμάτη από κάθε είδους αρνητικές φαντασιώσεις. Μια γυναίκα που προβάλει τον animus της άκριτα στον εξωτερικό κόσμο γεμίζει από αισθήματα εκδικητικότητας. Ζητά εκδίκηση με την παραμικρή αφορμή, και αυτή η εκδικητικότητά της έχει κάτι το παρανοϊκό. Ένας άλλος τύπος γυναίκας, που ο animus της τείνει να γίνη εσωστρεφής, της προκαλεί αισθήματα αυτοκριτικής. Προσβάλει την αυτοεκτίμησή της, την κάνει να αισθάνεται ανάξια. Πραγματικά πιστεύει ότι άξιζε την κριτική που της έκανε ο animus. Με άλλα λόγια, ο ένας τύπος γυναίκας κατηγορούσε τους άλλους, ενώ ο άλλος κατηγορούσε τον εαυτό του.
Μερικές γυναίκες φαίνεται πως δοκιμάζουν και τις δύο καταστάσεις, άλλοτε την μια και άλλοτε την άλλη. Όταν συμβαίνει αυτό, προέρχεται πιθανότατα από ένα αίσθημα κατωτερότητας, που διογκώνεται από τη μολυσματική επίδραση της σκιάς. Μια άλλη ένδειξη της ταύτισης με τον animus είναι μια απαίτηση της γυναίκας για τελειότητα, που μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να γίνη τυραννία. Η τελειότητα γι’ αυτές τις γυναίκες γίνεται ένα μη-ανθρώπινο σύμπλεγμα, που κάνει τη γυναίκα που πιάνεται μέσα του να συμπεριφέρεται με απάνθρωπο τρόπο, με παράλογες απαιτήσεις από τον εαυτό της και από τους άλλους. Η απαίτηση για τελειότητα και οι υποκειμενικές καταστάσεις είναι επίσης χαρακτηριστικά γυναικών με προβλήματα εθισμού σε διάφορες ουσίες. Βρίσκονται αυτοί οι άνθρωποι συχνά τόσο πολύ κάτω από την τυραννία της απαίτησης για τελειότητα, ώστε προτιμούν την ολοκληρωτική αποτυχία από το να έρθουν δεύτεροι.
Η Συμφιλίωση
Θετικές επιδράσεις του άνιμους είναι η προσωποποίηση στη γυναίκα του πνεύματος πρωτοβουλίας, το θάρρος, η τιμιότητα το πνευματικό βάθος. Με τη μεσολάβηση του άνιμους η γυναίκα μπορεί να συνειδητοποιήσει τη μυστική εξέλιξη της προσωπικής και πνευματικής της κατάστασης και να βρει το δρόμο για μία πιο έντονη πνευματική ζωή. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν πάψει να προσκολλάται σε απόλυτες ιδέες. Η γυναίκα πρέπει να βρει το θάρρος να θέσει υπό αμφισβήτηση τον ιερό χαρακτήρα των πεποιθήσεων της. Μόνο τότε μπορεί ν’ αφομοιώσει τις υποδείξεις του ασυνείδητου ιδίως όταν εναντιώνονται στις ιδέες του άνιμους. Μόνο τότε μπορεί να εκδηλώνεται το Εαυτό και η γυναίκα μπορεί να καταλαβαίνει τις προθέσεις του.
Οι θετικές επιδράσεις του άνιμους επιτρέπουν στην γυναίκα να βρει τον εραστή ή τον σύζυγο που της ταιριάζει και να ξεδιαλύνει συγκαλυμμένα γεγονότα του ασυνείδητου, όταν το λογικό πνεύμα είναι ανίκανο να το κάνει. Επίσης μπορεί να λειτουργήσει σαν εσωτερικός οδηγός επιτρέποντας στο πνεύμα της να συμφωνήσει με αληθινές εσωτερικές αξίες.
Αλλά αν ο άνιμους έχει την αρνητική πλευρά που θυμώνει έχει όμως και αξιόλογες θετικές πλευρές. Η γυναίκα που έχει καλές σχέσεις με τον άνιμους δίνει την εντύπωση οτι διαθέτει ανεξάντλητο πλούτο και μπορεί να εξελιχθεί σε ενα πετυχημένο και ανώτερο άτομο, κι αυτό δεν είναι απλώς μια εντύπωση. Ο άνιμους βοηθάει τη γυναίκα να αντιμετωπίσει αντιξοότητες και προκλήσεις που θα λύγιζαν και τον πιο ισχυρό άνδρα. Το επίμονο και μη συνειδητό απάνθρωπο σθένος που έχουν μερικές γυναίκες περιγράφει πολύ καλά τον άνιμους αλλά το βασικό χαρακτηριστικό είναι το σθένος. Ύστερα έρχεται η ενορατικότητα.
Αυτή η ενορατική ικανότητα μπορεί να πάρει πολλές διάφορες μορφές. Μπορεί να κάνει τη γυναίκα ρήτορα, π.χ να μιλάει άμεσα απο τον άνιμους χωρίς να ξέρει προκαταβολικά τι να πεί. Παρ´ ολα αυτά οι λόγοι της θα είναι ισχυροί και εύγλωτοι. Ο άνιμους μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή έμπνευσης.
Σε μερικές περιπτώσεις, αυτές οι γυναίκες μπορούν να είναι πρόδρομοι, ή να προσφέρουν πολύτιμη συνεισφορά στην προσπάθεια απελευθέρωσης των γυναικών. Παρ’ όλο που ξεκίνησαν εγκλωβισμένες στον animus, έχουν τη δυνατότητα τελικά να αναπτύξουν έναν θηλυκό βαθμό ενορατικότητας όσον αφορά στη γυναικεία ψυχολογία, ιδιαίτερα τη γυναικεία ανεξαρτησία και ολοκλήρωση. Είναι αναγκασμένες να το κάνουν αυτό για να κερδίσουν την ίδια τους την ελευθερία από τον animus.
Όταν ο animus, συνειδητός ή ασυνείδητος, βρη τη νόμιμη ή δημιουργική έκφρασή του, φαίνεται να προωθή μιαν ασυνήθιστη ευχέρεια στην ζωγραφική, το γράψιμο ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα αναλάβη μια γυναίκα. Ή το υπάρχον υλικό ελκύει τον animus, ή ο animus επικεντρώνεται επάνω σε συγκεκριμένο υλικό πρωταρχικού ενδιαφέροντος για το άτομο. Το πιο πιθανό είναι η γυναίκα να πιστεύη στο θηλυκό εγώ της και σ’ αυτό που χρειάζεται να εκφράση, και ο animus να την υποστηρίζη. Ή, σαν ένας σύνδεσμος με το βαθύ επίπεδο της πηγής της δημιουργίας της, ο animus κατεβαίνει κατά τη διάρκεια κενών περιόδων για να ανασύρη το περιεχόμενο της έμπνευσης που η γυναίκα έχει ανάγκη.
Όταν μια γυναίκα λειτουργεί δημιουργικά, ιδιαίτερα με τη βοήθεια του κατώτερου-διαισθητικού αισθήματος του animus, αισθάνεται πάντα καλύτερα εξ αυτού του γεγονότος. Είναι ένα αίσθημα ανακούφισης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν κάποια σκέψη από το ασυνείδητο είναι έτοιμη να έρθη στο φως. Έχει την ψευδή αίσθηση ότι ξεφορτώνεται από κάτι που, αν αφεθή ανέκφραστο για πολύ, την κρατάει κάτω μαζί μ’ αυτό. Την κάνει αφηρημένη, χωρίς διάθεση επικοινωνίας με τους άλλους, με πλήξη και στενοχώρια για τις καθημερινές δουλειές της. Αυτό το αίσθημα της έλξης προς τα κάτω, που προέρχεται από έλλειψη ευκαιρίας για έκφραση ή από τη δική της άγνοια της ανάγκης της μετατροπής της εσωτερικής ενέργειας σε εξωτερική έκφραση, εξαφανίζεται προσωρινά ύστερα από ένα διάστημα δημιουργικής εργασίας. Αυτό δείχνει ότι η δημιουργική δουλειά είναι κάτι ουσιαστικό για την ψυχική υγεία ενός προσώπου, και δεν έχει σχέση με τη φιλοδοξία ή την ενεργητικότητα. Με τον όρο δημιουργική δουλειά εννοώ τη μετάδοση από κάποιον του προσωπικού του μηνύματος, την έκφραση του ατομικού σαν κάτι ξεχωριστό από το συλλογικό. Αλλά αυτό δεν λέει κιαι πολλά. Φαίνεται ότι οι περισσότερες γυναίκες μέσω του animus φορτίζονται με λανθάνουσα δημιουργικότητα. Αυτή η δημιουργικότητα, είτε διανοητική είτε καλλιτεχνική, ανεβαίνει από τα βαθύτερα στρώματα του ασυνειδήτου. Πρέπει να ελευθερωθή μέσω του animus, είτε αρέσει στην γυναίκα είτε όχι.. Δεν φαίνεται να έχη σημασία κατά πόσο το ψυχικό περιεχόμενο είναι υποκειμενικά μεγάλο ή μικρό, αποδεκτό ή μη αποδεκτό, ικανοποιητικό ή μη ικανοποιητικό για τη γυναίκα.
Σήμερα, στη νεώτερη γενιά των γυναικών η δημιουργικότητα σε μια γυναίκα μπορεί να είναι κάτι που υπάρχει από μόνο του από την αρχή, και προέρχεται από μιαν ενστικτώδη, σωστή σχέση με τον animus. Ο Jung λέει ότι η δημιουργικότητα μιας γυναίκας πρέπει οπωσδήποτε να προέρχεται από μια σχέση με έναν άνδρα. Συμφωνώ, πάντως, ότι μια ιδιαίτερη σχέση με έναν άνδρα, δηλαδή μια σχέση που αρχίζει με την εμπειρία της ένωσης των αντιθέτων, πάντοτε σταθεροποιεί και φέρνει στο φως τον δημιουργικό animus.
Ειδικά όταν καταπιάνεται κανείς με τις δυνάμεις του ασυνειδήτου ο άνιμους είναι μια δύναμη. Ο Γιούγκ διατίνεται οτι στην εξερεύνηση των μυστηρίων της ψυχής, οι γυναίκες είναι εκείνες που προορίζονται, με τη βοήθεια του άνιμους, να κάνουν μεγάλα πράγματα. Όπως και να έχει το πράγμα είναι βέβαιο οτι σε κάθε άνδρα που γίνεται κύριος της προσωπικότητάς του και της συνθετικής τεχνικής, αντιστοιχουν έξι γυναίκες. Μιλώντας σε πολύ γενικές γραμμές ο άνδρας δεν είναι ευαίσθητος στις κινήσεις της ψυχής του, η γυναίκα είναι και έχει το θάρρος των πεποιθήσεών της.
Απο την άλλη για να φανεί ο άνιμους χρήσιμος στη γυναίκα, πρέπει η γυναίκα να κατορθώσει να δημιουργήσει μια σωστή σχέση μαζί του. Να συνεργαστεί μαζί του και να αποτρέψει με κάθε τρόπο την κατοχή της απο αυτόν. Η γυναίκα που πολύ σωστά θέλει να μάθει, πρέπει να είναι πρόθυμη να πετύχει τη βοήθεια του άνιμους αλλά πάνω απ ολα πρέπει να μάθει να μαγειρεύει μόνη της, χωρίς την κατοχή του, ακούγωντας και τις επιταγές της καρδιάς της, δηλ. την θηλυκότητά της. Αυτή είναι η σωστή στάση, η στάση της υπευθυνότητας. Και ο άνιμους σε μια τέτοια στάση δε μπορεί να μην έρθει αρωγός. Η γυναίκα πρέπει να ξέρει οτι χρειάζεται τον άνιμους, ταυτόχρονα πρέπει να αντιλαμβάνεται την ευθύνη και να μην τα αφήνει όλα σε αυτόν.
Για τη γυναικα που διαθέτει την απαιτούμενη αντίληψη και το θάρρος, υπάρχει μια πολύτιμη συμβουλή που θα τη βοηθήσει στις δοσοληψίες της με τον άνιμους σε κάθε περίπτωση. Συχνά θα ακούει τον εαυτό της να λέει κάτι που ξέρει μέσα της οτι δεν είναι ακριβώς αυτό που εννοεί. Συχνά μπορεί να της φανεί ασήμαντο. Αλλά οτι λέει ο άνιμους με αυτό τον τρόπο ποτέ δεν είναι ασήμαντο. Δεν έχει σημασιά τι λέγεται αλλά ποιός το λέει. Κι αν το λέει ο άνιμους είναι βέβαιο οτι κάποια ανωμαλία θα προκύψει. Σε τέτοιες στιγμές αν έχει ετοιμότητα και το μεγαλείο του πνεύματος να το πει: “Για στάσου, αυτό δεν είναι εκείνο που ήθελα να πω” κι αν επαναλάβει η ίδια εκείνο που ξεστόμισε ο άνιμους με τη δική της ατομικότητα το εποικοδομητικό αποτέλεσμα, οχι μονάχα στην κατάσταση, αλλά τόσο στην ίδια όσο και στη σχέση της με τον άνιμους θα είναι αντίστροφα ανάλογο με τη φαινομενική ασημαντότητα του επεισοδίου.
Η έλλειψη δραστηριότητας που διακρίνει τη γυναίκα τής δίνει μερικές φορές μιαν αρνητική εμφάνιση· ενώ η σύνδεση με τον δημιουργικό animus την κάνει θετική, με συγκεντρωμένες τις δυνάμεις της σε έναν στόχο, και παρούσα – με άλλα λόγια, μια προσωπικότητα. Η γυναίκα που έχει χαρακτήρα, που δεν κρύβεται, είναι αυτή που έχει τη συνεργασία του animus. Μια γυναίκα χαρισματική ή προικισμένη στον επαγγελματικό αλλά και στον αισθηματικό τομέα είναι αναπόφευκτα αυτή που είχε αναπτύξει τον animus, επειδή λειτουργεί με τη βοήθεια και τη συνεργασία του animus και όχι κάτω από την κυριαρχία του. Ο αγώνας της ή η ικανότητα της αποκτώνται μέσω του animus, πραγματοποιούνται απ’ αυτόν.
Τα μικρά κορίτσια, ας το πούμε επί τη ευκαιρία, που είναι προορισμένα να γίνουν γυναίκες κυριευμένες από τον animus (αντίθετα με τις γυναίκες που γίνονται ενσάρκωση της anima), τείνουν να έχουν εξαιρετικά ελκυστικές προσωπικότητες. Ο animus φαίνεται να τους δίνη πρόωρη ανάπτυξη ή να τις κάνη ιδιαίτερα ενεργητικές και δραστήριες. Ο animus, ακόμη και όταν είναι ασυνείδητος, τις φωτίζει και τους δίνει ένα είδος ψεύτικης ανεξαρτησίας και ζωτικότητας, που στην πολύ νεαρή ηλικία είναι σπάνιο και ελκυστικό. Μια γυναίκα με έναν δραστήριο animus, μπορεί να είναι τολμηρή και αξιοθαύμαστη,
Σύμφωνα με την εμπειρία μου, η διανοούμενη γυναίκα έχει συνήθως έναν «σπιτικό» animus, στον οποίον χρειάζεται να καταφεύγη από καιρό σε καιρό, ή αλλοιώς το μυαλό της στερεύει. Ανακάλυψα, για παράδειγμα, ότι όταν κάποτε η γυναίκα που μου καθάριζε το σπίτι δεν μπορούσε να έρθη, και εγώ χρειάστηκε να πιέσω τον εαυτό μου και παρά την απροθυμία μου να φροντίσω το σπίτι, ένα όμορφο αίσθημα χαλάρωσης προήλθε από αυτήν τηνν δουλειά. Δεν είχα κάνει δουλειές του σπιτιού για πολύ καιρό, και ήταν σαν να έμπαινε πάλι σε χρήση ένα αχρησιμοποίητο επί πολύ, σχεδόν ενστικτώδες τμήμα μου, χάρις στην καθαρίστριά μου, και ήταν πάλι διαθέσιμο για να εμπλουτίση την επαγγελματική μου ζωή. Βλέπετε, δεν ξέρει κανείς πότε η μοίρα, στέλνοντας μιαν ατυχία, σου κάνει μια χάρη.
Μια διανοούμενη γυναίκα μπορεί να έχη έναν animus που να σχετίζεται με το διάβασμα και το γράψιμο, ο οποίος θα ήταν ευθυγραμμισμένος με τη συνειδητή πλευρά της. Αλλά πρέπει την ίδια στιγμή να έχη υπ’ όψιν της, ότι διαθέτει έναν ασυνείδητο, χθόνιο animus – έναν σκοτεινό, γήινο animus που έχει σχέση περισσότερο με την ψυχική ζωή τού σώματος παρά με τον νου, και που πρέπει να τον λογαριάση. Μια διανοούμενη ασθενής μου που το παρέβλεπε αυτό, παρουσίαζε ισχυρές συσπάσεις των μυών τού διαφράγματος όποτε κουραζόταν πνευματικά, όποτε ήταν εξαντλημένη η πλευρά της που αντιστοιχούσε στο διάβασμα και στο γράψιμο. Αυτά ήταν προειδοποιήσεις από τον χθόνιο animus που της έλεγαν, ότι το μυαλό της πρέπει να ξεκουρασθή. Μερικές φορές αυτές οι προειδοποιήσεις ήταν τόσο έντονες, ώστε παρέλυε εντελώς. Ήταν σαν να αρνιόταν να παίξη το σώμα της τον δεύτερο ρόλο απέναντι στο κεφάλι της, και εκείνο εκδικείτο με τους σπασμούς. Μερικοί άνθρωποι θα μπορούσαν να περιγράψουν τις σπιτικές δουλειές και τις σωματικές εργασίες σαν στερεότυπα θηλυκές. Διαφωνώ, επειδή η συνειδητή προσπάθεια να τις κάνη κανείς απαιτεί δύναμη θέλησης.
Ο animus μπορεί να είναι βοήθεια ή εμπόδιο. Το γυαλί σαν μορφή του animus στα όνειρα, είναι εξαιρετικά σημαντικό. Σαν υλικό, είναι διαφανές και αόρατο. Είναι σκληρό και κρυσταλλικό σαν τον πυριτόλιθο, που έχει σχέση με τα διαμάντια, και είναι φτιαγμένο από άμμο και πυρίτιο, ουσίες που προέρχονται όλες από τη γη. Μπορεί κανείς να θεωρήση αυτόν τον animus-γυαλί σαν καλό ή κακό. Με την καλή του μορφή, αντιπροσωπεύει την ιδιότητα τής μη παρεμπόδισης, του να επιτρέπη σε κάποιον να ζη ελεύθερα. Μη εμποδίζοντας την όραση, αποκαλύπτει. Συγχρόνως προσφέρει την προστασία του απέναντι στα ψυχικά περιεχόμενα, αφήνει το φως να περάση, και παρέχει ένα μέσο προστατευμένης προσέγγισης προς τον εξωτερικό κόσμο.
Με την αρνητική μορφή του, ο animus-γυαλί θα μπορούσε να είναι ένα αόρατο εμπόδιο που μεταδίδει τον μηδενισμό, την άρνηση ή την απομόνωση·. Θα μπορούσε να είναι μια παγίδα ή απάτη, που δίνει την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, ενώ στην πραγματικότητα φέρνει περιορισμό.
Μερικές γυναίκες είναι πληκτικές (γυναίκες που δεν θα έπρεπε κανονικά να είναι) και μερικές κουτές. Αυτές οι γυναίκες έχουν έναν αρνητικό animus με τη μορφή του κ. Glass. Μπορώ, μέχρι σήμερα, να πω πότε συνήθως μια γυναίκα έχει ένα πρόβλημα με τον animus, από το πόσο δύσκολο είναι να την ακούση κανείς. Εάν παρουσιάζη το θέμα της χωρίς καθόλου έμφαση και μιλάη με μονότονο και ανιαρό τρόπο, παρ’ όλο που φαινομενικά είναι συνεργάσιμη και λογική, ξέρω ότι μιλάει ο animus. Η πρώτη μου υποψία ότι ο animus έχει τον έλεγχο της κατάστασης έρχεται όταν βαριέμαι μαζί της ή όταν πρέπη να πνίγω τα χασμουρητά. Εάν προσέξω αυτό το σύμπτωμα και κάποια στιγμή ενεργοποιηθώ απέναντι στον animus, μπορώ να τον προκαλέσω διαφωνώντας ή αφήνοντας να φανή εξωτερικά η ανυπομονησία μου. Όταν αναγνωρίζω ότι ο animus βρίσκεται «επί τω έργω», ή εάν α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ω μια γυναίκα με το πρόβλημα του animus, η επιθυμία μου να χασμουρηθώ εξαφανίζεται.
Η κατάκτηση της ισορροπίας:
Επειδή τα πράγματα του εσωτερικού κόσμου μας επηρεάζουν με περισσότερη δύναμη ακριβώς επειδή είναι ασυνείδητα είναι αναγκαίο γι’ αυτόν που επιθυμεί να προοδεύσει στην αυτοκαλλιέργεια – κάθε εκπολιτιστική κίνηση αρχίζει από το άτομο – να καταστήσει αντικειμενικές τις επιδράσεις της λανθάνουσας πλευράς της ψυχής του (αρσενικής ή θηλυκής ανάλογα) και να προσπαθήσει να κατανοήσει τι μηνύματα κρύβονται πίσω απ’ αυτές τις επιδράσεις. Μ’ αυτό τον τρόπο προσαρμόζεται στο αόρατο και προστατεύεται απ’ αυτό. Δεν μπορεί να επέλθει καμία προσαρμογή χωρίς παραχωρήσεις και στους δύο κόσμους. Απ’ τη μελέτη των απαιτήσεων των 2 κόσμων (εσωτερικού-εξωτερικού) και τη μεταξύ τους σύγκρουση επακολουθεί το ενδεχόμενο και το αναγκαίο.
Στον Δυτικό κόσμο εξάλλου η συνειδητότητα μας είναι εξωστρεφής και ο εσωτερικός μας κόσμος παραμένει στο σκοτάδι. Πολλές όμως απ’ τις αναστατώσεις και ενοχλήσεις μας είναι συμπτώματα εσφαλμένης προσαρμογής στις συνθήκες αυτού του εσωτερικού κόσμου.
Για τη γυναίκα είναι η μεγάλη ανάγκη και το μεγάλο καθήκον και οχι απλώς απο τη δική της προσωπική σκοπιά να αποκαταστήσει μια σωστή σχέση συναλλαγής και συνεργασίας με τον άνιμους. Ο άνιμους είναι η πιό ισχυρή απο όλες τις μορφές που ζούν στο ασυνείδητο κι αυτός είναι εκείνος που βασικά οδηγεί το χορό.
Στάδια εξέλιξης του Άνιμους:
1. Προσωποποιεί τη φυσική δύναμη και σεξουαλικότητα .
2. Εδώ έχουμε το πνεύμα της πρωτοβουλίας, της δράσης και την ικανότητα να λειτουργεί οργανωτικά .
3. Εδώ ο άνιμους γίνεται «Ο λόγος» και παρουσιάζεται συχνά με τα χαρακτηριστικά ενός καθηγητή ή ιερέα.
4. Συνδέει τη γυναίκα με την ενσάρκωση της σκέψης. Είναι ο σοφός που ανακαλύπτει την αλήθεια. Αυτό είναι το ανώτερο στάδιο όπου ο άνιμους γίνεται μεταβιβαστής της θρησκευτικής εμπειρίας και δίνει καινούργιο νόημα στη ζωή.
Στην πιο εξελιγμένη του μορφή ο άνιμους συνδέει καμιά φορά τη γυναίκα με την πνευματική εξέλιξη της εποχής της και την κάνει να είναι πιο επιδεκτική από τον άνδρα στις δημιουργικές ιδέες. Η δημιουργική τόλμη του θετικού άνιμους εκφράζει καμιά φορά σκέψεις ή ιδέες που παρακινούν τους ανθρώπους να ρίχνονται σε καινούργια τολμήματα.
