ΕΙΝΑΙ ΑΓΑΠΗ Ή ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ;
Υπάρχει κάτι το μαγικό στην εμπειρία του “ερωτεύομαι”. Από ψυχολογικής άποψης, όταν δύο μελλοντικοί εραστές συναντιώνται για πρώτη φορά ενεργοποιείται μεταξύ τους καταιγιστικά η λειτουργία του συναισθήματος. Μία πανδαισία συγκινήσεων εκρήγνυται και ξεπετάγονται σπινθήρες που πυροδοτούν πάθος και μια πρωτοφανή ευδαιμονία. Όταν είμαστε με “εκείνο” το πρόσωπο πετάμε στον ουρανό, για να το πούμε απλά. Και όταν είμαστε μακριά του περιμένουμε πως και πως την επόμενη συνάντηση μας και μας πιάνει μία οδυνηρή αδημονία, που κυριαρχεί ολοκληρηρωτικά στη συνείδηση μας. Όπως λέει το τραγούδι, “ξαφνικά η ζωή απέκτησε καινούργιο νόημα για μένα”! Οι ερωτευμένοι μεταφέρονται στο βασίλειο των Θεών (των αρχετύπων)! Στο δυτικό πολιτισμό μας οι κινηματογραφικές ταινίες μας έχουν δείξει απειράριθμες σκηνές αυτής της εμπειρίας – σε τέτοιο βαθμό που όλοι μας ποθούμε να τη βιώνουμε συνέχεια!
Καλούμε λανθασμένα αυτή την εμπειρία αγάπη και πολλοί από μας ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε το άλλο μας μισό, τη “δίδυμη ψυχή μας.” Πιστεύουμε ότι αυτό είναι που θα μας ολοκληρώσει και ότι θα πρέπει να νιώθουμε αυτού του είδους τη «μαγεία» για να θεωρήσουμε ότι το άλλο πρόσωπο είναι σημαντικό για μας, αν και μπορεί πραγματικά να είναι, αρκει να το δεχθούμε ως αυτόνομη προσωπικότητα, ανεξαρτητα από μας.. Όπως θα δείτε στη συνέχεια, αφού κατανοήσετε τη φύση της “Anima” και του “Animus”, αυτή είναι μόνο η αρχή της μεγάλης διαδικασίας της επαφής μας με το ασυνείδητο μας!
Ο διάσημος Ελβετός ψυχίατρος Carl Jung ήταν ο πρώτος που ασχολήθηκε σε βάθος με το φαινόμενο της προβολής της Anima (άνιμα) και του Animus (άνιμους), με τις δύο αυτές έμφυλα αντίθετες ψυχικές εικόνες που υπάρχουν στο ασυνείδητο μας. Η ψυχή αναζητά την πληρότητα, μέσα από την ένωση των αντιθέτων της στοιχείων! Αυτό ο Jung το αποκάλεσε διαδικασία της εξατομίκευσης. Όταν συμβαίνει το φαινόμενο της προβολής ξεκινάει αυτή η διαδικασία, όπου οι έμφυλα αντίθετες ψυχικές εικόνες μας οδηγούνται προς τα έξω και αντικατοπτρίζονται στα πρόσωπα και τις καταστάσεις γύρω μας. Το γεγονός είναι ότι μαθαίνουμε πάρα πολλά για τον εαυτό μας μέσα από τα πρόσωπα εκείνα που είτε τα αγαπάμε ακραία είτε τα μισούμε ακραία!
Θα ερωτευτούμε και θα βρεθούμε μπλεγμένοι σε ακατάλληλες και καταστρεπτικές για την ψυχή μας σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις, όμως, είναι εξαιρετικά χρήσιμες, από την άποψη ότι μας αποκαλύπτουν διάφορες πτυχές της «σκιάς» μας, του δικού μας εσωτερικού ψυχικού τοπίου! Για να ενηλικιωθούμε και να γίνουμε ολοκληρωμένα άτομα θα πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε τι πραγματικά μας συμβαίνει. Όταν κάποιος “μας τρελαίνει” πρέπει να βεβαιωθούμε ότι αυτό είναι αληθινή αγάπη και όχι μία απλή προβολή. Συνήθως χρειάζεται αρκετός χρόνος για να συνειδητοποιήσουν δύο άνθρωποι τι πραγματικά συμβαίνει μεταξύ τους, για να μάθουν ποιος είναι τελικά ο άνθρωπος που βρίσκεται στο πλευρό τους – και πάλι τότε χρειάζεται να είναι κάποιος πολύ ειλικρινής με τον εαυτό του και πρόθυμος να αποκαλύψει καινούργια πράγματα, για να μπορέσει να δει την αλήθεια.
Ο Jung διδάσκει ότι δεν υπάρχει τρόπος για να αντιληφθούμε αυτά τα βαθύτερα κομμάτια του εαυτού μας, οπότε αναπόφευκτα τα «προβάλουμε» σε πρόσωπα και σε καταστάσεις γύρω μας. Η «μέθη» και η ένταση της ανάλογης εμπειρίας είναι κλασικές ενδείξεις ότι βρισκόμαστε σε φάση προβολής. Οι συνηθισμένοι άνθρωποι δε μας προκαλούν μέσα μας το στιγμιαίο πάθος που μας προκαλεί ο δυνατός έρωτας!
——————————–
Μια γυναίκα φέρνει μέσα της την εικόνα του έμφυλα «αντίστοιχου» άνδρα της, εικόνα που σε μεγάλο βαθμό έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τη σχέση της με τον πατέρα της, το πρώτο αρσενικό στη ζωή της, με τα αδέλφια της και γενικά σύμφωνα με τις εμπειρίες που είχε με τις αντρικές φιγούρες. Αυτός ο εσωτερικός αρσενικός “Animus” τη βοηθά να πετύχει τους στόχους της, της δίνει μεγαλύτερη νοητική διαύγεια, τη βοηθά να αντιλαμβάνεται σαφέστερα τα όρια γύρω της, ενώ γίνεται μεσολαβητής ανάμεσα στο «Εγώ» της και στο Ασυνείδητο της. Αυτό το μη συνειδητό εσωτερικό αρσενικό είναι το θεϊκό (ψυχικό) της είδωλο, που στον εξωτερικό κόσμο προβάλλεται σε έναν άντρα (που η ίδια αποκαλεί “Θεό”). Καθώς το εσωτερικό και το εξωτερικό αντανακλώνται το ένα στο άλλο, η γυναίκα αυτή θα καταλάβει το ποιος είναι ο ιδανικός της εσωτερικός σύντροφος από το πρόσωπο εκείνο πάνω στο οποίο η προβολή της θα «ριζώσει». Η διαδικασία αυτή μπορεί πραγματικά να της «ανοίξει τα μάτια», αν η γυναίκα αυτή είναι πρόθυμη και έτοιμη να αντικρίσει τη “σκιά” της!
Όπως ήδη ανέφερα, η βασική ένδειξη για να καταλάβουμε ότι μία γυναίκα αναπτύσσει αυτή τη διαδικασία προβολής είναι το αίσθημα της ακατανίκητης γοητείας που νιώθει να της ασκεί ο άντρας «πρίγκιπας», η έντονη «ιδεοληψία» που αναπτύσσει απέναντι του θεωρώντας τον σαν το αδιαμφισβήτητο άλλο της μισό! Ο άντρας από την πλευρά του – εκτός και αν έχει ένα τεράστιο «Εγώ» και αρχίσει να απολαμβάνει τη δύναμη που ασκεί πάνω της – θα αισθανθεί κάτι «κολλώδες» και άβολο να βγαίνει από αυτή τη γυναίκα και να τον «πνίγει». Θα της κάνει σχόλια του τύπου “αφού δε με ξέρεις καν…”. Και αυτό που της λέει είναι σωστό και έγκριτο. Η συγκεκριμένη γυναίκα μπορεί να μην τον ξέρει καθόλου. Πάνω του βλέπει μόνο μια αντανάκλαση της δικής της “σκιάς” ή του Animus της – καθώς τα δύο αυτά μπορούν να αναμειχθούν και να μολύνουν το ένα το άλλο.
Σύμφωνα με τον Jung, ο άντρας αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο δίλημμα. Όταν προβάλει το δικό του ιδανικό θεϊκό (ψυχικό) είδωλο πάνω σε μια γυναίκα, τότε αυτή γίνεται ο μεταφορέας της «Anima» του. Αυτή η Anima του, το εσωτερικό του θηλυκό κομμάτι, του είναι εξαιρετικά χρήσιμο γιατί μπορεί να τον βοηθήσει να έλθει σε επαφή με τα συναισθήματα του, με τη δεκτικότητά του, να του αναπτύξει την ικανότητα να δημιουργεί σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω του και να τους «τροφοδοτεί» (ψυχικά κ.λ.π.), μπορεί να του αυξήσει ακόμη και τις δημιουργικές του ικανότητες! Η Anima του ενεργεί σα μούσα, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών του κόσμων. Τον «εμψυχώνει» από μέσα, δηλαδή…
Όταν αυτό συμβαίνει και στους δύο ανθρώπους ταυτόχρονα, τότε λέμε ότι αυτοί «πέσανε στα δίχτυα του έρωτα”. Γιατί αναμφισβήτητα σε τέτοιες περιπτώσεις οι άνθρωποι κάπου «πέφτουν»! Πέφτουν μέσα στο δικό τους εαυτό, καθώς ο καθένας προβάλλει ασυνείδητες πτυχές του εαυτού του στον άλλο, προκαλώντας το ιλιγγιώδες αίσθημα του έρωτα. Αυτό φαίνεται καθαρά στην ερωτική και τη σεξουαλική τροπή της σχέσης τους, που από ψυχολογικής πλευράς είναι αρκετά δηλωτική και συμβολική: ο καθένας τους είναι σα να θέλει να συγχωνευτεί – μέσω του συντρόφου του – με το βαθύτερο εαυτό του, να τον διαπεράσει και να τον ενσωματώσει ολοκληρωτικά! Στην πραγματικότητα, αυτή είναι μια ασυναίσθητη, ναρκισσιστική ώθηση και μια διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Εάν κάποιος από τους δύο παραμείνει για πολύ σε αυτού του είδους την προβολή, τότε αυτό θα αποτελέσει εμπόδιο για την ανάπτυξη μίας πραγματικής και αυθεντικής σχέσης αγάπης ανάμεσα τους. Η πρωταρχική σημασία της προβολής στους δύο είναι ότι προαναγγέλλει την αρχή της διαδικασίας της «εξατομίκευσης», της προσωπικής τους ολοκλήρωσης!
Σιγά – σιγά (όπως είπαμε ο χρόνος είναι ουσιαστικός για να μπορέσουν να συνειδητοποιήσουν τα μέλη μιας σχέσης τι πραγματικά συμβαίνει) αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι ο λόγος που η εσωτερική του θηλυκή πλευρά προβάλλεται στη δασκάλα του είναι επειδή νιώθει γενικά ανία και δυστυχία στη ζωή του.
Καθώς ο χρόνος περνάει, είναι αναπόφευκτο οι προβολές αυτές να εκπίπτουν. Και πρέπει να εκπέσουν κάποια στιγμή, για να μπορέσουμε να δούμε ποιος πραγματικά είναι ο άνθρωπος που έχουμε δίπλα μας, για να σχετιστούμε με ένα υπαρκτό πρόσωπο – αντί για ένα Θεό ή Θεά, «κατασκευάσματα» που αποτελούν μια ωφελιμιστικού χαρακτήρα προέκταση του εαυτού μας! Όταν μια σχέση φθάνει σε αυτό το στάδιο οικειότητας, πολλοί άνθρωποι – που έχουν εν τω μεταξύ εθιστεί στην αρχική «καψούρα» – αδυνατούν να ανέβουν βαθμίδα εξέλιξης. Αρχίζουν να αισθάνονται «αδικημνοι ή προδομένα» και ψάχνονται έξω από τη σχέση τους – ειδικά αν το επίπεδο ωριμότητας τους αντιστοιχεί σε εκείνο του «αιώνιου παιδίσκου/ παιδίσκης»! Μιλάμε για το κλασικό αρχέτυπο του αιώνιου παιδιού/ εφήβου που προτιμά να «καθρεπτίζεται» στους ανθρώπους γύρω του παρά να σχετίζεται μαζί τους! Πολλές σχέσεις τελειώνουν σε αυτό ακριβώς το στάδιο, που χάνεται η «μαγεία», και η «αλχημική» διαδικασία ξεκινά πάλι από την αρχή, με ένα καινούργιο πρόσωπο! Πολλοί παντρεύονται τον άνθρωπο με τον οποίο νιώθουν ερωτευμένοι, για να ανακαλύψουν απογοητευμένοι στην πορεία ότι συμβιώνουν με έναν άνθρωπο που δεν είναι αυτό που νόμιζαν!
Από την άλλη, αν και οι δύο άνθρωποι πάρουν στα σοβαρά τη σχέση τους, ωριμάζοντας μαζί και διευρύνοντας ο ένας τη συνείδηση του άλλου, τη στιγμή που η διαδικασία προβολής αρχίζει να φθίνει τότε ακριβώς γεννιούνται οι μεγαλύτερες ευκαιρίες γι’ αυτούς! Γιατί τότε μπορούν να ανακαλύψουν και να αγκαλιάσουν έκπληκτοι το άλλο τους μισό, που τους λείπει! Αυτό βέβαια δεν είναι εύκολο, γιατί απαιτεί συχνά μία οδυνηρή συνάντηση με τον εαυτό μας. Στο βιβλίο του «Mysterium Coniunctionis» ο Jung αναφέρει ότι η εμπειρία συνάντησης του βαθύτερου εαυτού μας αποτελεί μία μεγάλη ήττα για το «Εγώ», αλλά σε τελική ανάλυση ο θάνατος του «Εγώ» (και του εαυτού μας όπως τον γνωρίζαμε) μας επιτρέπει να ξαναγεννηθούμε στην «Ολότητα» μας, ελέγχοντας πλέον τις προβολές του εαυτού μας!
Η αξία του να ελέγχουμε τις προβολές μας έγκειται στο ότι μπορούμε τότε να βλέπουμε πιο καθαρά και να δεχόμαστε τους ανθρώπους γύρω μας γι αυτό που στην πραγματικότητα είναι – κι όχι γι αυτό που θα θέλαμε εμείς να είναι ή που ευχόμαστε να γίνουν. Ούτε να τους δεχόμαστε ωφελιμιστικά γι’ αυτά που μας παρέχουν! Σε αυτό το στάδιο η αγάπη ανάμεσα στους δύο είναι βαθιά γιατί είναι ΑΛΗΘΙΝΗ!. Η αληθινή αγάπη, αντίθετα με την προβολή, συνίσταται στην προθυμία του να βλέπει κανείς, να βοηθά και να υποστηρίζει το σύντροφο του σα μία μοναδική, ξεχωριστή οντότητα! Αυτό μας απαλλάσσει από την επιδίωξη του να αναζητάμε συνέχεια στο σύντροφο μας τον ιδανικό γονικό καθρέπτη του δικού μας εαυτού – καθώς όσο πιο πολύ επιδιώκουμε να ολοκληρωθούμε μέσα από ένα άλλο πρόσωπο τόσο πιο πολύ καταστέλλουμε την αυτονομία αυτού του προσώπου!
Και για όσους ασχολούνται με τις Ρούνες, στη Ρούνα που περιγράφεται σα “συντροφικότητα” απεικονίζονται δύο ξεχωριστές και ολοκληρωμένες υπάρξεις – που είναι ακριβώς ίσες, με την αληθινή έννοια του όρου. Η θέα αυτής της απεικόνιση μπορεί να βοηθήσει κάποιον να αισθανθεί την ένωσή του με το θεϊκό στοιχείο μέσα του, αντί για την προβολική του ταύτιση με το σύντροφο του. Καθώς η αγάπη μεταξύ των δύο μελών μίας σχέσης αυξάνεται και επεκτείνεται, αγκαλιάζοντας ολόκληρο το Σύμπαν, αυτό το είδος της αληθινής αγάπης χαρίζει στον κάθε σύντροφο ξεχωριστά την ελευθερία του – το μεγαλύτερο ίσως δώρο που μπορούμε να κάνουμε σε έναν άνθρωπο!
