ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΆ ΤΟΥΣ ΚΑΘΩΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ
ANIMUS
Είναι η αρσενική προσωποποίηση του ασυνείδητου στη γυναίκα που εκδηλώνεται και με τη μορφή ερωτικών φαντασιώσεων. Χαρακτηριστικό της αρσενικής ψυχής είναι ότι παράγει γνώμες που στηρίζονται σε εξίσου ασυνείδητες προηγούμενες υποθέσεις. Αυτές οι γνώμες έχουν το χαρακτήρα σταθερών πεποιθήσεων που δεν κλονίζονται εύκολα ή αξιωμάτων που το κύρος τους είναι φαινομενικά απρόσβλητο. Οι γνώμες αυτές δεν είναι καθόλου προϊόντα σκέψης. Υφίστανται ωστόσο και υποστηρίζονται τόσο θετικά και με μεγάλη πίστη ώστε η γυναίκα δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτές.
Ακόμη και σε μία γυναίκα πολύ θηλυκή εξωτερικά ο άνιμους μπορεί να εκδηλωθεί με σκληράδα και να φανεί ανελέητος. Συγκρούεται ξαφνικά στη γυναίκα με κάτι πεισματικό, ψυχρό, ολότελα απρόσιτο. Ο άνιμους μπορεί να επαναλαμβάνει στην ψυχή της γυναίκας : «-Το μόνο που επιθυμώ στον κόσμο είναι ν’ αγαπηθώ και αυτός δεν μ’ αγαπά… ή : – Δύο λύσεις υπάρχουν σ’ αυτή την περίπτωση και είναι και οι δύο κακές…. Ο Άνιμους δεν πιστεύει στις εξαιρέσεις. Σπάνια μπορούμε ν’ αντικρούσουμε μία γνώμη που βγαίνει από τον Άνιμους γιατί είναι συνήθως στηρίζεται σε αληθινά γεγονότα, με μία πιο γενική αλήθεια, σπάνια όμως ταιριάζει στην ιδιαίτερη περίπτωση που εξετάζουμε.
Ενσαρκώνεται κάτι σαν κουκούλι ονείρων, πόθων, κρίσεων που ορίζουν τον κόσμο «έτσι όπως θα’ πρέπει να είναι» και αποκόβει τη γυναίκα από την πραγματικότητα και την ενεργητική ζωή και κυρίως διαταράσσει τις σχέσεις της με τον εξωτερικό κόσμο, ιδίως με τους άνδρες.. Προσωποποιεί όλες τις μικροσυνείδητες, ψυχρές και ολέθριες σκέψεις που πλημμυρίζουν τη γυναίκα κυρίως όταν ξεφεύγει από μία ανάγκη ή σχέση που της υπαγορεύει το αίσθημα ή η καρδιά της.
Διαμορφώνεται από τον πατέρα της γυναίκας. Συχνά έχει συλλογικό χαρακτήρα, εξαιτίας του οποίου οι γυναίκες λένε, όταν ο Άνιμους μιλάει με το στόμα τους: «κάποιος», «όλοι», «αυτοί» κ.α. Η αρσενική ψυχή μοιάζει μάλλον με μία συγκέντρωση πατεράδων ή κάποιου είδους αξιωματούχων που από καθ’ έδρας εκφέρουν ακαταμάχητες λογικές κρίσεις. Αν εξεταστούν προσεκτικότερα οι ακριβολόγοι αυτοί δικαστές αποδεικνύεται ότι είναι κυρίως ρητά και γνώμες που μαζεύτηκαν λίγο-πολύ ασυνείδητα από την παιδική ηλικία και συμπιέστηκαν σ’ ένα κανόνα μέσης αλήθειας, δικαιοσύνης, και λογικότητας που όταν λείπει ένας συνειδητός και ικανός δικαστής (όπως συμβαίνει συχνά) αμέσως προσφέρει στη γυναίκα μία γνώμη.
Στις εκφράσεις του ο Άνιμους προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από τον πατέρα της γυναίκας. Αν η γυναίκα έχει την αίσθηση ότι ο πατέρας της είχε πάνω της αρνητική επίδραση η αρσενική ψυχή της θα εκφραστεί με οξυθυμία, άγχη, φοβίες, σκληρότητα, εκδικητικότητα, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, υπερευαισθησία. Αν ξεπεράσει αυτές τις αρνητικές τάσεις, αφήνοντας να εκδηλώσει τα αισθήματά της, θα ενισχυθεί η θηλυκότητα της. Στην ψυχή αυτής της γυναίκας το αρνητικό πρότυπο του πατέρα-Άνιμους θα επαναλαμβάνει επίμονα: «-Δεν είμαι τίποτα…-Τίποτα δεν έχει σημασία…-Για τους άλλους είναι διαφορετικό αλλά εμένα τίποτα δεν μ’ ευχαριστεί… -ζω μέσα στη μιζέρια». Αυτές οι διαθέσεις της γυναίκας μπορούν να εκδηλωθούν μέσα από δύστροπο χαρακτήρα αρρωστοφοβία, ανικανότητα, τάση για ατυχήματα.. Μία άλλη αρνητική εκδήλωση του Άνιμους στην προσωπικότητα της γυναίκας είναι η έφεση να κάνει πικρές φαρμακερές παρατηρήσεις που όλα τα υποτιμούν, κυρίως τους άνδρες, και βασίζονται σε μία φτηνή διαστροφή της πραγματικότητας.
Η εξασφάλιση εναντίον του ασυνείδητου το οποίο αντιπροσωπεύει τη σημασία που είχε ο πατέρας της γι’ αυτήν δεν αντικαταστάθηκε από κάτι άλλο στη διαπαιδαγώγηση της σύγχρονης γυναίκας, κυρίως αν η μητέρα της έχει πάρει πάνω της τον ρόλο του άντρα ή του πατέρα και της προσφέρει ένα είδος υποκειμενικής ασφάλειας. Έτσι η γυναίκα κάτω από τον μανδύα της ιδανικά αποκλειστικής σχέσης αναζητά στην πραγματικότητα την πατρική προστασία και έτσι ενεργεί προς όφελος των κτητικών ενστίκτων ανώριμων ανθρώπων του περιβάλλοντός της.
¨Όπως ακριβώς ο πατέρας ενεργεί προστατευτικά εναντίον των κινδύνων του έξω κόσμου, αντιπροσωπεύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα πρότυπο προσωπείου για την κόρη του, έτσι και η μητέρα νομίζει ότι την προστατεύει από τα σκοτάδια της ψυχής της. Στις τελετουργίες εφηβείας η μυούμενη λαμβάνει οδηγίες για τα πράγματα της άλλης πλευράς έτσι που τοποθετείται σε μία θέση ώστε να ενεργεί χωρίς να έχει ανάγκη την μητρική προστασία.
Αν η γυναίκα ξεφύγει από τον κίνδυνο της εισβολής του Άνιμους σαν να ήταν ένα αποκλειστικά προσωπικό ον, μπορεί ν΄ ανακαλύψει τη σημασία που έχει αυτή η μορφή σαν εσωτερική πραγματικότητα Χάρη σ΄ αυτήν ο Άνιμους ξαναγίνεται αυτό που ήταν αρχικά “ο άνδρας μέσα στον γυναίκα που μεταφέρει ουσιαστικά μηνύματα του Εαυτού”.
ΤΟ ΕΠΙΜΟΝΟ ΜΗ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟ ΑΠΑΝΘΡΩΠΟ ΣΘΕΝΟΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η εικόνα του Άνιμους στη γυναίκα είναι ιδιαίτερα αρρενωπή στα χαρακτηριστικά της αλλά υπόκειται σε πολλές και συχνές αλλαγές μορφής. Σχεδόν ότι ενσωματώνει την ανδρική αρχή μπορεί να αντιπροσωπεύει τον Άνιμους. Μερικές γυναίκες προβάλλουν τον Άνιμους σε μια ορισμένη προσωπικότητα δηλαδή σε έναν άνδρα με όνομα, επάγγελμα και ολα τα εξαρτήματα της ζωής, που μπορεί να τις επηρεάζει έντονα για πολλά χρόνια ακόμα και για ολόκληρη τη ζωή τους.
Στα όνειρα και στις φαντασίες των γυναικών ο Άνιμους παίζει κατά κανόνα τον έναν ή τον άλλο απο τους δυο ρόλους του. Στο κακό του ρόλο είναι ο κακός άνθρωπος, ο κακοποιός που κρατάει φυλακισμένη τη γυναίκα και την οδηγεί σε επικίνδυνες καταστάσεις και την παραδίδει στους βασανιστές της. Στον καλό του ρόλο είναι οδηγός, ο σωτήρας, ο προστάτης, ο άνθρωπος που της μαθαίνει τι να κάνει. Αυτός είναι εκείνος που μπορεί να της δώσει κουράγιο και δύναμη.
Στη μια περίπτωση ο Άνιμους είναι αυταρχικός, αποφασιστικός και σκληρός αλλά πολύ τρωτός στα αισθήματα. Στην άλλη περίπτωση είναι εφευρετικός, ελκυστικός, δημιουργικός με ωραία αισθήματα. Περισσότερο από κάθε άλλο αυτόνομο σύμπλεγμα, ο Άνιμους έχει δυο χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Ενεργητικότητα και αστάθεια. Περισσότερο από ότι ισχύει για κάθε άλλο σύμπλεγμα, τα πάντα εξαρτώνται από τη σχέση που θα εδραιώσει η γυναίκα μαζί του.
Προβολή του ΑΝΙΜΟΥΣ
Η αρσενική ψυχή είναι μία προσωπικότητα (ασυνείδητη και κάθε ασυνείδητο προβάλλεται) γι’ αυτό το λόγο προβάλλεται είτε με τη μορφή ερωτικών φαντασιώσεων (έκφραση της πρωτογενούς πλευράς του αρσενικού στοιχείου), είτε πάνω σε ένα συγκεκριμένο άντρα. Αυτή είναι η περίπτωση ενός κεραυνοβόλου έρωτα για ένα πρόσωπο που η γυναίκα βλέπει για πρώτη φορά και αμέσως καταλαβαίνει ότι είναι «Ο Άνδρας» .Έχει την εντύπωση ότι τον γνώριζε πάντα στενά. Η προβολή του αρσενικού στοιχείου με τη μορφή ενός άξαφνου και παθιασμένου έρωτα μπορεί να επηρεάσει το γάμο μιας γυναίκας και να δημιουργήσει το περίφημο «τρίγωνο» μ’ όλες τις δυσκολίες που προκύπτουν απ’ αυτό. Ο μυστικός σκοπός του ασυνειδήτου που ξεπηδά μέσα από τέτοια μπερδέματα είναι να οδηγήσει το άτομο στην ωρίμανση του δικού του «είναι» με το να εντάξει ένα μέρος της ασυνείδητης προσωπικότητας του στη συνειδητή ενεργητική του ζωή.
Οι άνδρες που παρουσιάζονται σαν ιδιαίτερα κατάλληλοι για τις προβολές αυτές είναι, κατά την ίδια, είτε υποκατάστατο του ίδιου του Θεού, είτε υποκατάστατο του ίδιου του πατέρα, ή διαφορετικά παρεξηγημένοι «λεξομανείς» συγγραφείς, που έχουν την ικανότητα να μη ζουν την πραγματικότητα και μεταφράζουν την κοινότυπη πραγματικότητα με την ορολογία της μεγαλοπρέπειας, χρησιμοποιώντας ένα λεξιλόγιο όρων αποφθεγμάτων και γνωμών άλλων. Η αρσενική ψυχή έχει μία εξαιρετική αδυναμία σε δύσκολες και ασυνήθιστες λέξεις που λειτουργούν σαν υποκατάστατο του μισητού έργου του στοχασμού.
Κάτω από την επίδραση μιας προβολής του Άνιμους σε έναν άνδρα, η γυναίκα στολίζει τον άνδρα με μεγαλείο, ηρωισμό, διάνοια, γοητεία, ενώ ο άνδρας μπορεί να έχει κάποια από αυτά τα στοιχεία ή και να μην έχει σχέση με όλα αυτά. Η λαβή για αυτή την προβολή είναι συχνά πολύ λεπτή- μπορεί να έχει ευχάριστο χαμόγελο, επιβλητική παρουσία, ωραία χειραψία ή ακόμα κάτι τέτοια μικροπράγματα. Από κει και πέρα η γυναίκα είναι δεμένη μαζί του με γερά δεσμά. Πολλές γυναίκες προβάλλουν τον Άνιμους τους σε κάποιο γνωστό τραγουδιστή, πυγμάχο, συγγραφέα, αθλητή, φιλόσοφο, συγγραφέα, ή πάνω απ’ όλα σε έναν αστέρα του κινηματογράφου και θα ερωτευτούν έναν άνδρα αν έχει και την παραμικρή ομοιότητα, πραγματική ή φανταστική, με αυτόν τον ήρωα.
Ο άνδρας που επάνω του πέφτει αυτή η προβολή νιώθει ότι είναι αναγκασμένος να παίξει το ρόλο του ήρωα, του σωτήρα, του θαυματοποιού, του ρομαντικού εραστή ή ότι άλλο απαιτεί η προβολή. Αν και αυτός προβάλλει την Άνιμά του στη γυναίκα τα πράγματα είναι καλύτερα γιατί ίσως προσπαθήσει να ζήσει στο ύψος του ρόλου που του επιβάλλεται, τις πιο πολλές φορές για να γελοιοποιηθεί στο τέλος. Αν δεν ανταποδώσει την προσκόλληση η μόνη του σκέψη είναι πως να γλιτώσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα από αυτό το φορτίο. Μια ανεπιθύμητη προβολή του Άνιμους είναι ένα αφόρητο βάρος στον άνδρα που τον πνίγει. Τίποτα δε λέγεται ανοιχτά αλλά η γυναίκα περιμένει τον ουρανό και τη γη από αυτόν, θέλει την αποκλειστική αποδοχή και προσοχή του και αυτό τον βαραίνει σα ταφόπετρα.
Από την άλλη μεριά, όταν ο animus μιας γυναίκας δεν είναι ανεπτυγμένος, δεν είναι ολοκληρωμένη: το βιολογικά θηλυκό με μια ολοκληρωτική ασυνειδησία του animus, είναι παθητικό, χωρίς ικανότητα διάκρισης, χωρίς προσωπικότητα, με άλλα λόγια απόν· εκτός εάν αντανακλούσε τις θετικές ιδιότητες του άνδρα, επάνω στον οποίον γινόταν η προβολή.
Ακριβώς όπως υπάρχουν άνδρες με ξεχωριστή σωματική δύναμη, άνδρες των πράξεων, άνδρες των λόγων και άνδρες σοφοί, έτσι διαφοροποιείται και ο animus ανάλογα με το ιδιαίτερο στάδιο ανάπτυξης της γυναίκας, ή τα φυσικά χαρακτηριστικά της. Αυτή η εικόνα μπορεί να μεταβιβασθή σε ένα αληθινό άνδρα, που αποκτάει το ρόλο του animus εξ αιτίας της ομοιότητάς του μ’ αυτόν˙ εναλλακτικά, μπορεί να εμφανισθή σαν όνειρο ή φανταστική μορφή αλλά επειδή αντιπροσωπεύει μία ζωντανή ψυχική πραγματικότητα, δίνει ένα καθοριστικό χρώμα, που προέρχεται από το εσωτερικό της γυναίκας, σε όλα όσα κάνει.
Για την τη νέα γυναίκα, ή για το πρωτόγονο στοιχείο σε κάθε γυναίκα, ένας άνδρας που διακρίνεται για τις σημαντικές αρετές του γίνεται μία μορφή του animus. Τυπικά παραδείγματα είναι οι θρυλικοί ήρωες, ή οι σημερινές δημοσιότητες του αθλητισμού, του σινεμά, οι κάου μπόυς, οι ταυρομάχοι, οι αεροπόροι, και ούτω καθεξής. Για πιο απαιτητικές γυναίκες, η μορφή του animus είναι ένας άνδρας που εκτελεί πράξεις, με την έννοια ότι κατευθύνει την δύναμή του σε κάτι που έχει ιδιαίτερη σπουδαιότητα.
Το μεταβατικό χάσμα εδώ δεν είναι συνήθως μεγάλο, επειδή η δύναμη και η πράξη προσδιορίζουν το ένα το άλλο. Ένας άνδρας που κυριαρχεί πάνω στον «λόγο» ή πάνω στο «νόημα» αντιπροσωπεύει μια ουσιαστικά διανοητική τάση, επειδή ο λόγος και το νόημα αντιστοιχούν κατ’ εξοχήν σε πνευματικές ικανότητες. Ένας τέτοιος άνδρας ενσαρκώνει τον animus στην πιο στενή του έννοια, που γίνεται κατανοητός σαν ένας πνευματικός οδηγός και σαν εκπρόσωπος των διανοητικών ιδιοτήτων της γυναίκας. Σ’ αυτό το στάδιο, ως επί το πλείστον επίσης, ο animus γίνεται αυστηρός και άλλες φορές προβληματικός, γι’ αυτό θα πρέπει να επιμείνουμε σ’ αυτό περισσότερο.
Οι εικόνες του animus που αντιπροσωπεύουν τα στάδια της δύναμης και της πράξης προβάλλονται πάνω στη μορφή ενός ήρωα. Αλλά υπάρχουν επίσης γυναίκες, στις οποίες αυτή η πλευρά του αρσενικού ήδη συνδυάζεται αρμονικά με τη θηλυκή αρχή, και της δίνει αποτελεσματική βοήθεια. Αυτές είναι οι δραστήριες, ενεργητικές, γενναίες και δυναμικές γυναίκες, που δεν κρύβονται στις σκιές και μπορούν να εκδηλώσουν συναισθήματα. Αλλά υπάρχουν και εκείνες, στις οποίες η ολοκλήρωση έχει αποτύχει, στις οποίες η αρσενική συμπεριφορά έχει υπερβάλει και καταβάλει τη θηλυκή αρχή. Αυτές είναι οι υπερ-ενεργητικές, ανελέητες, κτηνώδεις αντρο-γυναίκες, οι Ξανθίππες που δεν είναι μόνο δραστήριες, αλλά επιθετικές και συνήθως λειτουργούν με σκληρότητα και σχέδιο.. Σε πολλές γυναίκες αυτή η πρωτόγονη αρσενικότητα εκφράζεται επίσης στην ερωτική ζωή τους, και τότε η προσέγγισή τους στον έρωτα, έχει ένα αρσενικό επιθετικό χαρακτήρα, και δεν έχει σχέση ούτε καθορίζεται ‘όπως συνήθως συμβαίνει στις γυναίκες, με το συναίσθημα, αλλά λειτουργεί από μόνη της, ξεχωριστά από την υπόλοιπη προσωπικότητα, όπως συμβαίνει κατ’ εξοχήν με τους άνδρες.
Ως επί το πλείστον, μιά άμεση πρόσβαση στις αντικειμενικές μορφές του πνεύματος δεν είναι δυνατή για τη γυναίκα˙ την βρίσκει μόνο μέσα από έναν άνδρα, που είναι οδηγός και ο μεσολαβητής της. Αυτός ο οδηγός και μεσολαβητής γίνεται έπειτα ο φορέας ή εκπρόσωπος της εικόνας του animus˙ με άλλα λόγια ο animus προβάλλεται πάνω σ’ αυτόν. Όσο η προβολή είναι επιτυχημένη, δηλαδή όσο η εικόνα αντιστοιχεί σε έναν ορισμένο βαθμό με τον φορέα, δεν υπάρχει πραγματική σύγκρουση. Αντίθετα, αυτή η κατάσταση φαίνεται να είναι, με μιά ορισμένη έννοια, τέλεια, ειδικά όταν ο άνδρας που είναι ο πνευματικός μεσολαβητής είναι επίσης της ίδια στιγμή αντιληπτός σαν ένα ανθρώπινο όν με το οποίο έχει κανείς μια θετική ανθρώπινη σχέση. Αν μια τέτοια προβολή μπορεί να εγκαθιδρυθή μόνιμα, αυτό θα μπορούσα να ονομασθή ιδεώδης σχέση, ιδεώδης επειδή δεν υπάρχει σύγκρουση, αλλά η γυναίκα παραμένει σε κατάσταση μη συνειδητή.
Το γεγονός ότι δεν ταιριάζει σήμερα να μένη κανείς τόσο ασυνειδητοποίητος, φαίνεται, εντούτοις, να το αποδεικνύη το γεγονός ότι πολλές, αν όχι οι περισσότερες γυναίκες, που πιστεύουν πως είναι ευτυχισμένες και ικανοποιημένες με αυτό που φαίνεται σαν μια τέλεια σχέση του animus, βασανίζονται από νευρικά ή σωματικά συμπτώματα ασθένειας. Πολύ συχνά παρουσιάζονται καταστάσεις άγχους, αϋπνία και γενική νευρικότητα, η σωματικές αρρώστειες όπως ο πονοκέφαλος και άλλοι πόνοι, ενοχλήσεις στην όραση, και, κάποτε, αρρώστειες των πνευμόνων. Γνωρίζω μερικές περιπτώσεις στις οποίες οι πνεύμονες προσβλήθηκαν από ασθένεια την στιγμή που το πρόβλημα του animus έγινε οξύ, και θεραπεύθηκαν αφού το πρόβλημα αναγνωρίσθηκε και κατανοήθηκε: (ίσως τα όργανα της αναπνοής έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με το πνεύμα, όπως φαίνεται από τις λέξεις animus ή πνεύμα και hauch = αναπνοή, ή geist = πνεύμα, και επομένως αντιδρούν με ιδιαίτερη ευαισθησία στις διεργασίες του πνεύματος. Πιθανόν οποιοδήποτε άλλο όργανο θα μπορούσε εξ ίσου να προσβληθή, και αυτό είναι απλώς θέμα ψυχικής ενέργειας που, επειδή δεν βρίσκει κατάλληλη διέξοδο και επιστρέφει πίσω στον εαυτό της, προσβάλλει οποιοδήποτε αδύνατο σημείο).
Τέτοια συνολική μεταβίβαση της εικόνας του animus σαν αυτή που περιεγράφηκε πιο πάνω, δημιουργεί, μαζί με μια φανερή ικανοποίηση και πληρότητα, ένα είδος αναγκαστικού δεσμού με τον άνδρα για τον οποίο πρόκειται, και μια εξάρτηση απ’ αυτόν που συχνά φθάνει στο σημείο να γίνεται ανυπόφορη. Αυτή η κατάσταση του να γοητεύεται κανείς από κάποιον άλλο, και να είναι ολοκληρωτικά κάτω από την επίδρασή του είναι πολύ γνωστή με τον όρο «μεταβίβαση», πράγμα που δεν είναι τίποτε άλλο από προβολή. Εντούτοις, προβολή σημαίνει όχι μόνο την μεταβίβαση μιάς εικόνας σε ένα άλλο πρόσωπο, αλλά επίσης και των ενεργειών που πηγαίνουν μαζί με αυτήν, έτσι ώστε ο άνδρας, στον οποίο έχει μεταβιβασθή η εικόνα του animus, αναμένεται να αναλάβη όλες τις λειτουργίες που έχουν μείνει ανανάπτυκτες στην γυναίκα για την οποία πρόκειται, είτε την λειτουργία της σκέψης, είτε την δύναμη να ενεργή, ή την ευθύνη απέναντι στον εξωτερικό κόσμο. Με τη σειρά της η γυναίκα πάνω στην οποία ο άνδρας έχει προβάλει την anima του πρέπει να αισθάνεται γι’ αυτόν, ή να κάνει σχέσεις για λογαριασμό του, και αυτή η σχέση συμβίωσης είναι, κατά την γνώμη μου, η αληθινή αιτία της αναγκαστικής εξάρτησης που υπάρχει σ’ αυτές τις περιπτώσεις.
Αλλά μια τέτοια κατάσταση πλήρως επιτυχημένης προβολής αν και θα έπρεπε, συνήθως δεν έχει μεγάλη διάρκεια. Ιδιαίτερα αν η γυναίκα που έχει στενή σχέση με τον άνδρα για τον οποίο πρόκειται είναι μικρή ή ανώριμη. Τότε η ασυμφωνία ανάμεσα στην εικόνα και στον φορέα της συχνά γίνεται πάρα πολύ φανερή. Ένα αρχέτυπο σαν αυτό που αντιπροσωπεύει ο animus δεν θα συμπέση ποτέ πραγματικά με ένα ατομικό άνδρα και μάλιστα η σύμπτωση θα είναι τόσο μικρότερη όσο περισσότερο ατομικός είναι ο άνδρας. Η ατομικότητα είναι πραγματικά το αντίθετο του αρχέτυπου, επειδή αυτό που είναι ατομικό δεν είναι τυπικό, αλλά είναι ο μοναδικός συνδυασμός χαρακτηριστικών, που είναι πιθανόν τυπικά το κάθε ένα από μόνο του.
Όταν αρχίσει να εμφανίζεται αυτή η διάκριση ανάμεσα στην εικόνα και στο πρόσωπο, αντιλαμβανόμαστε προς μεγάλη μας σύγχυση και απογοήτευση, ότι ο άνδρας που φαινόταν να ενσαρκώνει την εικόνα μας δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτήν στο ελάχιστο, αλλά διαρκώς συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά από τον τρόπο που νομίζουμε ότι θα συμπεριφερόταν. Στην αρχή ίσως προσπαθούμε να εξαπατήσουμε τον εαυτό μας σχετικά με αυτό και συχνά τα καταφέρνουμε εύκολα, χάρη σε μια ικανότητα να σβήνουμε τις διαφορές, που την οφείλουμε στις αμβλυμμένες δυνατότητες διάκρισης που έχουμε. Πολλές φορές προσπαθούμε με πραγματική πανουργία να κάνουμε τον άνδρα να είναι αυτό που νομίζουμε ότι θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει. Όχι μόνο ασκούμε συνειδητά δύναμη και πίεση˙ πολύ πιο συχνά εξωθούμε εντελώς ασυνείδητα τον σύντροφό μας, με την συμπεριφορά μας, σε αντιδράσεις αρχετυπικές ή αυτές που αναλογούν στον animus.
Κανονικά, το ίδιο ισχύει για τον άνδρα στη σχέση του με την γυναίκα. Και αυτός επίσης θα ήθελε να δη σ’ αυτήν την εικόνα που αιωρείται μπροστά του, και μ’ αυτήν την επιθυμία, που δρα σαν υποβολή, μπορεί να την κάνη να μην ζη με τον αληθινό εαυτό της, αλλά να γίνη μια μορφή της anima. Αυτό, και το γεγονός ότι η anima και ο animus συγκαλούνται αμοιβαία (επειδή μία εκδήλωση της anima φέρνει στην επιφάνεια τον animus, και το αντίστροφο, προκαλώντας ένα φαύλο κύκλο που είναι πολύ δύσκολο να σπάση), διαμορφώνει μία από τις χειρότερες επιπλοκές στις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αλλά ως την στιγμή που θα ανακαλυφθή η ασυμφωνία μεταξύ του άνδρα και της εικόνας του animus, η γυναίκα είναι ήδη στο μέσο της σύγκρουσης, και δεν της απομένει τίποτε άλλο να κάνη, από το να συνεχίση μέχρι να ολοκληρώση την διαδικασία της διάκρισης ανάμεσα στην εσωτερική εικόνα και τον εξωτερικό άνδρα.
Εδώ ερχόμαστε σ’ αυτό που έχει την μεγαλύτερη σημασία στο πρόβλημα του animus, δηλαδή το αρσενικό – διανοητικό στοιχείο μέσα στην ίδια την γυναίκα. Μου φαίνεται ότι η σχέση με αυτό το στοιχείο, η γνωριμία του και η ενσωμάτωσή του μέσα στην υπόλοιπη προσωπικότητα, είναι κεντρικά στοιχεία αυτού του προβλήματος, που είναι ίσως το πιο σημαντικό από όλα όσα αφορούν την σημερινή γυναίκα. Το ότι το πρόβλημα έχει να κάνη με μία φυσική προδιάθεση, έναν οργανικό παράγοντα που ανήκει στο άτομο και προορίζεται να λειτουργήση, εξηγεί γιατί ο animus μπορεί να προσελκύση ψυχική ενέργεια στο εαυτό του, μέχρι να γίνη μία αυτόνομη μορφή που κατακλύζει την συνείδηση.
Το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση είναι, επομένως, η συνειδητοποίηση της προβολής με την αναγνώρισή της σαν τέτοιας, και έτσι η αποκατάσταση του αντικειμένου από την προβολή. Αυτή η πρώτη ενέργεια διάκρισης, παρ’ όλο που μπορεί να φαίνεται απλή, εντούτοις αποτελεί ένα δύσκολο επίτευγμα, και συχνά μιαν οδυνηρή κατάσταση. Με αυτή την συνηδειτότητα της προβολής αναγνωρίζουμε ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μιαν οντότητα έξω από εμάς, αλλά με μιαν ιδιότητα μέσα μας˙ και βλέπουμε μπροστά μας το έργο να μάθουμε να γνωρίζουμε τη φύση και την επίδραση αυτού του παράγοντα, αυτού του «άνδρα μέσα μας», για να τον διακρίνουμε από τον εαυτό μας. Αν αυτό δεν γίνη, είμαστε ταυτισμένοι με τον animus ή κατεχόμαστε από αυτόν, μια κατάσταση που έχει τις πιο ανθυγιεινές συνέπειες. Επειδή, όταν η θηλυκή πλευρά κατακλύζεται τόσο και πιέζεται στο βάθος από τον animus, εύκολα παρουσιάζονται καταστάσεις κατάπτωσης, έλλειψης ικανοποίησης και ενδιαφέροντος για την ζωή. Όλα αυτά είναι συμπτώματα που μπορούν να κατανοηθούν, και όλα μαρτυρούν το γεγονός ότι από τη μισή προσωπικότητα έχει κατά ένα μέρος αφαιρεθή η ζωή με την εισβολή του animus.
